МИХАИЛ КРАТОВСКИ

Живот и дело

Кратовско-штипски митополит, книжевник, патешественик и истакнат културно-просветен деец.

Кратовско-штипски митополит, книжевник, патешественик и истакнат културно-просветен деец. Роден е во Кратово кон крајот на  XVI век како син на локалниот кнез Никола Боичик, којшто го испратил кај пеќскиот патријарх Паисиј на духовно и просветно издигнување. Тука останал 11 години и се здобил со завидно богословско образование. Во 1647 г. се замонашил и го добил името Миахил, а во 1648/49 наследникот на Паисиј, патријархот Гаврил, го назначил Михаила за митро...

Кратовско-штипски митополит, книжевник, патешественик и истакнат културно-просветен деец. Роден е во Кратово кон крајот на  XVI век како син на локалниот кнез Никола Боичик, којшто го испратил кај пеќскиот патријарх Паисиј на духовно и просветно издигнување. Тука останал 11 години и се здобил со завидно богословско образование. Во 1647 г. се замонашил и го добил името Миахил, а во 1648/49 наследникот на Паисиј, патријархот Гаврил, го назначил Михаила за митрополит Бански, Кратовски и Штипски. Како црковен поглавар развил активна духовно-просветна дејност. Кон средината на XVII век принудно ја напуштил епархијата и заминал на Света Гора. Михаил Кратовски неколку пати престојувал во Русија, првпат со одобрение на рускиот цар Алексеј Михаилович во 1651 г. и тука останал три години, каде што според редица документи бил добро примен. Имал контакти и со патријархот Никон. Во 1654 г. ја напуштил Русија и преку Молдавија, Романија, Србија, Македонија и Св. Гора заминал во Ерусалим, каде што останал до 1656 г. Вториот негов престој во Русија бил во периодот меѓу 1657 и 1660 г. кога изнудил даровна грамота за Лесновскиот манастир, а во Македонија донел 12 коли со старопечатени богослужбени книги што ги дарувал по македонските цркви и манастири. Во текот на своите бројни патувања и престои оставал сведоштва со автобиографски податоци во вид на летописни белешки по ракописните книги. Освен со популаризација на словенската книга, Михаил се занимавал и со пишување ракописи, иако досега е откриен само еден ракопис во чие пишување учествувал. Се идентификува еден Антологиски зборник, чијшто прв дел го пишувал Михаил, а во орнаментот на л. 35 б оставил и своерачен запис „Михаил владика кратовски“ датиран од 1653 година (Москва, Синодална библиотека, бр. 114). При крајот на својот живот, поради неговите врски со Русија од турската власт присилно бил испратен на  Света Гора, каде што починал во 1669 г. (М. Ј.-Т.)