Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

Работел врз оригинални, компилаторски и преводни книжевни остварувања со кои ги ширел просветителските идеи. Познат е со своите 15 зборници со нов типичен состав за времето во кое се јавуваат.

Истакнат и плоден книжевен деец, чие книжевно остварување се распространува и врши влијание низ повеќе јужнословенски книжевни средишта. Годината на раѓање се утврдува преку записот во кој самиот соопштува дека работел врз еден ракопис во 1756 година во Рилскиот манастир кога имал 42 години, а неговото потекло се доведува во врска со Разлог или Разлошко, каде што го стекнал почетното образование во некое ќелијно училиште. Духовно се доусовршил како искушеник во Рилскиот манастир. Својата книжевна дејност ја започнал во 20-тите години на XVIII век, кога патувал низ Бугарија и Македонија како книжевник-патешественик. За таа цел престојувал во многу места, каде што истовремено спроведувал и книжевна и верско-просветна мисија меѓу народот. Во најголем дел од животот престојувал во Рилскиот манастир, но посетувал и творел и во други места: Оризари – Кочанско во периодот од 1743 до 1745 година, Самоков во 1749, 1751,1752 и 1755 година, Враца во 1749, 1750, 1756, 1758, 1760, 1761 и 1762 година, Хрелово во периодот од 1754 до 1755 година, Габрово во 1756 година, Видин во 1775 година, во Свиштов во 1789 година и во други места. Работел врз оригинални, компилаторски и преводни книжевни остварувања со кои ги ширел просветителските идеи. Познат е со своите 15 зборници со нов типичен состав за времето во кое се јавуваат. Зборниците обично се конституирани од два постојани композицски блока – првиот со творбите на Дамаскин Студит, што се збогатува со вметнување на содржински разновидности на повеќе автори и теми, а како втор блок се внесуваат расказите на монахот Агапиј Критски и опширните житијни циклуси за старохристијански маченици во новогрчки обработки. Еден дел од неговите зборници се зачувани автографи, а другите се преписи на неговите ученици или следбеници: поп Тодор Врачански, Никифор Рилски, Јанкул од Хрелово, Роман Габровски, а веројатно и дијак Христо од Оризари. Во изворите, неговото име се споменува до 1789 година, поради што може да се претпостави деке живеел некаде до 90-тите години на XVIII век. Дел од својата најрана книжевна активност Јосиф Брадати ја остварил во Македонија во с. Оризари, Кочанско. Тука во 1743 година пишувал Дамаскинарски зборник (Софија, НБ, сигн. 1060); Толковно евангелие пишувано во 1745 во домот на Атанас и Станчо Сапунџија, што го дополнил во Враца во 1749 г. (Софија, НБ, I/979), еден Дамаскин од 1740, како и едно ракописно зборниче, за кое не е познато дали е зачувано. Во овие текстови е одразен народниот јазичен израз којшто по својот дијалектен карактер е близок до некои македонски говори, низ кои се препознава евентуалното негово потекло од Разлошко, со спој помеѓу традиционалните и новите јазични елементи што засегаат суштински аспекти од фонетиката, морфологијата, синтаксата и лексиката. (М. Ј.-Т.)

Повеќе

Автор

ЈОСИФ БРАДАТИ
1714, Разлог - крајот на XVIII век
средновековна книжевност
автор

Опус

Преписи:

Ракописи пишувани во с. Оризари, Кочанско: Дамаскинарски зборник. 1743. Софија: НБ, сигн. 1060; Толковно евангелие. 1745. Софија: НБ, I/979; Дамаскин. 1740; Ракописно зборниче. Денес - непознато место на чување.

Библиографија

Македонска книжевност IX-XVIII век. 2008. Избор, редакција, предговор, книжевно-историски коментари и белешки Илија Велев. Битола: Микена, стр. 344-346; Петканова Донка, Куев, Куйо. 1959. „Нови вести за дамаскинря Йосиф Брадати“. Език и литература, кн. 4, 322-325; Поп-Атанасов, Ѓорги, Велев, Илија, Јакимовска-Тошиќ, Маја. 1997. Скрипторски центри во средновековна Македонија. Скопје: ИМЛ, стр. 240-243; Поп-Атанасов, Ѓорги, Велев, Илија, Јакимовска-Тошиќ, Маја. 2004. Творци на македонската литература (IX-XVIII век). Скопје: ИМЛ, стр. 326-331; Христова, Боряна. 1994. „Наблюдения върху езика на Йосиф Брадати“. Ksztaltowanie się nowobulgarskiego języka literackiego. do roku 1878. [Prace slawistyczne, 78]. Wrocław–Warszawa–Kraków, 63-72.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

ЈОСИФ БРАДАТИ

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови