Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

Авторовото дело е препознатливо по јазичната обоеност, трајно втисната во две култури и напишана на два јазика: македонски и српски јазик.

Поет, есеист, книжевен критичар, антологичар и преведувач. Живее и работи во Смедерево, Србија. Пишува на македонски и на српски јазик.

Основно училиште завршил во с. Наколец и с. Љубојно, а средно техничко училиште – градежна насока во Скопје. Студирал на Градежниот факултет во Суботица. Во 1969 г. се сели во Смедерево, Србија. Се јавува како основоположник на многу фестивали и книжевни средби. Василевски е уредник на многубројни списанија за книжевност, уметност и култура...

Поетското творештво на Ристо Василевски брои повеќе од дваесет и две поетски книги, антологии, две книги поезија за деца и два романа за деца во стихови, како и повеќе од 20 избори поезија. Авторовото дело е препознатливо по јазичната обоеност, трајно втисната во две култури и напишана на два јазика: македонски и српски јазик. Најдобро го илустрира изборот од неговиот плоден поетски опус Чувар на полето (2008), особено што се однесува на родокрајните мотиви во него. Делото претставува дел од едицијата Македонска книжевност во 130 тома и е избор од повеќе стихозбирки на Ристо Василевски, меѓу кои: Преспа, Плодоред, Чувар на полето, Гласови, Варвари пред храмот, Книжевни писма и Храм, сепак храм. Погледот на сите поважни стихозбирки на поетот, го осветлува сознанието дека ’рбетот на поезијата на Ристо Василевски е моралноста и нејзиниот исказ, како и поетовиот морален стоицизам присутен длабоко во секој од истоимените циклуси на делото. Василевски е трајно инспириран од родната Преспа, па овие мотиви во неговата поезија се трансформираат од натуралистички кон метафизички прикази на просторот. Трите основни мотиви во поезијата на Василевски се перцепцијата на природата како совршенство, своевидната страственост на оптимизмот и вербата во луѓето и благодарноста за возљубената тишина. Специфичен за овие стиховие поетовиот ламентативен стих, наместа со катаклизмични слики, мелодискиот и говорен тип на песната изведени во совршена рамнотежа. Лирското култивирање го носи со отворен стих, со гномски, афористичен израз, каде стихот иако може да биде носталгичен, никогаш не е празно реторички. Цврстата вкоренетост на светогледот и лирската доживелица во родната почва се наѕираат во авторовиот израз и јазичниот идиом. Роднокрајните импулси на стравот од универзалната апокалиптична ноќ не ги лиризираат историјата, филозофијата и естетиката, но тие се секогаш присутни во неговите стихови. Па така, лирската парабола на злото во Храм, сепак храм подразбира меланж на митот, историјата, стварноста и сегашноста. Во него родниот крај и татковината се стожер за егзистенцијалното и духовното, врз кои се засновани сите авторови претстави на природата. До одреден степен, стихозбирката Плодоред, како противтежа,ги претставува плодовите на животот на метафизичко ниво, низ древната перцепција во која овошјето претставува митски симбол (цреша –око, јаболко – раздор итн.). Фантазиите во неговата поезија го подоткриваат наѕирнатото, само допреното, насетеното, додека ракурсот на фантазијата мора да биде сообразен со реалниот живот. Модерната чувствителностна поетот Василевски, што ја бележи современата книжевна критика, во делото е присутна низ изобилството од исповеди на поетовиот нескротлив немир, кој во себе носи болни грчеви и придушени крици, предизвикан од разбрануваната сегашност.

Во поетскиот опус на Василевски посебно се издвојува поетската книга-проект Оди во кругот (2018), исткаена во стихови на медитативна задлабоченост којашто на своевиден начин, и низ евокацијата на жанрот на одата, ги воспева вредностите на човековиот универзум, неговата аксиолошка вертикала. Во седум поетски циклуси со знаковити наслови („Божји работи“, „Општа мелодија“, „Артефакти, потомство“, „Светли и темни точки“, „Патување, Сенки“, „Света песна“, „Убавина“, „Кон совршеното“), од кои секој го чинат десет пеења, плус една воведна и завршна песна (вкупно 72), поетски е уреден космосот на универзалните вредности. Песните коишто функционираат и како камчиња на вака замислениот поетски мозаик во целина, ги одликува повторлива композициска уреденост во функција на рефлексивната лиричност, којашто е поетски израз на длабоко човечко и животно искуство. За оваа книга Ристо Василевски ја добива наградата „Ацо Шопов“ за поетска книга објавена во 2017 г. а добитник е и на наградите „Браќа Миладиновци“ (1991), „Почесно Рациново признание“, Јубилејно признание на Струшките вечери на поезија, како и многу други награди на национално и меѓународно ниво.

Василевски е надворешен член на Македонската академија на науките и уметностите (2006), член на Друштвото на писателите на Македонија, како и на бројни национални и меѓународни здруженија и асоцијации. (Е.Л.)

Повеќе

Автор

РИСТО ВАСИЛЕВСКИ
31. I. 1943, с. Наколец, Преспа -
современа книжевност
автор

Опус

Шепоти. 1968. Пожаревац: Браничево (поезија); Временија. 1970. Скопје: Македонска книга (поезија); Градот на десниот а ветерот на левиот брег. 1971. Смедерево: Књижевни клуб (антологија); Толкување на патот. 1973. Скопје: Македонска книга (поезија); Големи и други работи. 1974, 1981. Скопје: Мисла (поезија за деца); Од плитари до фасада. 1985. Смедерево: Никола Крга (монографија); Давање облици. 1981. Белград: Графос (поезија); Листење на времето. 1984. Белград: Графос (поезија); Житието на Коле Ф. 1984. Скопје: Мисла (поезија); Болна куќа. 1984. Белград: Београдска књига (поезија); Модринки. 1985. Скопје: Наша книга; Да се појде во Преспа. 1986. Белград: Нова књига (избор поезија); Плодоред. 1991. Скопје: Македонска книга(поезија); Чудбината на едно ќесе. 1991. Скопје: Детска радост (роман за деца во стихови); Страд и здрач. 1991. Скопје: Мисла (избор поезија); Пофалби на адот. 1993. Скопје: Македонска книга (поезија); Играње со главата. 1997. Белград: Просвета (поезија); Паричникова чудбина. 1998. Смедерево: Арка (роман за деца во стихови); Огледала. 1998. Скопје: Штрк (поезија); Ткаенка на злото. 1999. Белград: Просвета (поезија); Игри и пофалби. 2000. Скопје: Матица македонска (поезија); Храм, сепак храм. 2003, 2004, 2005. Смедерево: Арка (поезија); Фреска од зборови. 2005. Смедерево: Арка (поезија); Чувар на полето. 2008. Битола: Микена (поезија); Оди во кругот. 2018. Скопје: Графостил (поезија).

Библиографија

Стремеж бр. 7-8/1999 (број посветен на творештвото на Ристо Василевски) 2005. „Фреска од зборови од Ристо Василевски“ (предговор, Санде Стојчевски) во Фреска од зборови, Смедерево: Арка; Мркиќ, Миодраг. 1996. Поетско досезање биђа. Белград: Звездара.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

РИСТО ВАСИЛЕВСКИ

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови