ВИДОЕ ПОДГОРЕЦ

Живот и дело

писател, поет, раскажувач, романсиер, сценарист, патописец, критичар. Припадник е на втората генерација современи македонски писатели со огромен и разновиден опус: автор е на 108 книги со различна тематика, остварени во различни жанрови. Тематски, неговите дела се посветени на минатото, зборуваат за војните, за борбата на македонскиот народ за национална слобода, за природата, за современоста, за животот во слобода. Подгорец е еден од столбовите на современата македонска литератур...

писател, поет, раскажувач, романсиер, сценарист, патописец, критичар. Припадник е на втората генерација современи македонски писатели со огромен и разновиден опус: автор е на 108 книги со различна тематика, остварени во различни жанрови. Тематски, неговите дела се посветени на минатото, зборуваат за војните, за борбата на македонскиот народ за национална слобода, за природата, за современоста, за животот во слобода. Подгорец е еден од столбовите на современата македонска литература за деца. Најчест мотив е детето, настаните кои му се случуваат и неговиот светоглед. Подгорец го негува тонот на блиско обраќање и е склон кон реалистичко прикажување на светот со поучна компонента.

Филозофски факултет завршил во Скопје. Работел како учител, наставник, професор и просветен советник во Струмичко, Штипско и Кочанско, потоа како директор, главен уредник и уредник за уметничка и детска литература во „Наша книга“ во Скопје, уредник на списанијата за деца Другарче и Наш свет. Бил член на ДПМ (од 1958).

Дебитантска објава на Подгорец е песната „Убава е пролетта“ (1952), првата објавена книга поезија за деца е збирката Развигорче (1956), а во 1958 година излегуваат првите две збирки поезија за возрасни Уморно лето и Мугри над тополите. Во целокупната поезија (за деца и возрасни) се третираат идентични теми: детството, природата, војната и човекот во сооднос со сите нив, а мотивите се разновидни. Поезијата за возрасни во фокусот ја става судбината на човекот, неговата егзистенција и се карактеризира со простосрдечност на интимистичкиот патос (Време на љубовта, 1978); со лирска експресија (Уморно лето, 1958) и со емотивна искреност (Мугри над тополите, 1958). По тонот, атмосферата и сензибилноста, поезијата за деца изразува глас на современо обраќање кон детството, и е спој помеѓу идилата и фантазмагонојата, која се транспонира во лирски и дескриптивен занес. Во поезијата за деца се забележува разнородност на мотивите: од народни мотиви („Прела баба“, Илјада цветови, 1969); поезија со родољубиво-патриотски чувства и со ликови – борци за слобода на македонскиот народ („Татковина“, „Смртта на Гоце Делчев“, Илјада цветови, 1969), лирика за природата во која се вткаени сеќавања за детството, но и за зрелиот живот („Пејсаж“, Илјада цветови, 1969); поезија со интимистички мотиви, чии стихови се блиски на современото дете, ја поттикнуваат неговата игра и креираат фантастичен свет помеѓу сонот и јавето („Три песни за мама“, „Детство“, Илјада цветови, 1969), до лирика со модерен сензибилитет чиј свет е игрив, парадоксален и алегоричен („И сончогледите спијат“, Илјада цветови, 1969). Подгорец во поезијата за деца е ведар, имагинативен, метафоричен и ритмичен што придонесува за неговата популарност меѓу децата.

Во жанрот на прозата дебитира со автобиографските раскази (првата збирка проза Прости ми, канаринке, 1958), па следуваат прозни дела со тематика од раното детство со воени и социјални мотиви (Неспокојно детство, 1961), потоа со мотиви за природата, дивината, животинскиот свет (Шумскиот разбојник, 1962) до проза наменета за најмладите читатели (Деца под печурки, 1964). Неговата проза останува доследна на лирскиот дух на писателот, како во Умирање на залез (1984), Среќен човек (1989) и Вечни огнови (1993), кои ги третираат темите: дружељубие, скромност и несебичност, со јасно изразена етичка и морална нишка. Основни мотиви се: детето и неговиот светоглед, татковината, природата, војната, животните, мајката. Дескрипцијата, сензибилноста, детаљот, хуманизмот, фантастичната игра на духот и досетките го сочинуваат светот во расказите на Подгорец, неделив од духот на современото дете и неговиот контакт со собитијата и предметите.

Како романсиер Подгорец е посветен на теми од минатото и на легендите, но и на современоста. Тематските преокупации се: далечното минато, судбината на македонскиот народ под турско ропство и легендите што сѐ уште се живи во народот (Ајдучка чешма, 1964); потоа епохата на прапочетокот и настанокот на словенските племиња (Заткарпатска повест, 1966); војната, со судбината на поединецот и на народот (Прокудени птици, 1969, Овчарчето Бош, 1969), а релацијата помеѓу историјата и политиката тематски ја обработува во романот Македонска голгота (1978). Белото Циганче (1966)[U1]  е роман во кој најкомплетно се огледува лирскиот и раскажувачкиот талент на Подгорец. Делото ќе добие продолженија во две книги, станувајќи трилогија. Романот Белото Циганче е со поднаслов Чергари, втората книга е Жед за слобода и третата е Белег. Целата трилогија е своевидна потрага по идентитетот на едно дете, кое по игра на случајот расте во средина која е различна од онаа од неговата етничка и расна припадност.

Добитник е на награди и признанија: „13 Ноември“, „11 Октомври“, „Читателска значка“ (Љубљана), „Климент Охридски“, „Курирчек“, „Младо поколение“ (1966), наградата на РТВ Скопје за најдобра книга за деца меѓу две Струги (1984/1985) за книгата Бигорна љубов. (Б. Р. Н.)