СМИРНЕНСКИ (ДИМИТРОВ ИЗМИРЛИЕВ), ХРИСТО (17.VIII 1898, Кукуш – 19.IV 1923, Софија) познат под псевдонимите Јаким Егејски, Врдбал, Баш комита и др.
Потекнува од занаетчиско семејство задоено со патриотски идеи, што се согледува од фактот дека татко му бил еден од првите кукушки активисти на ВМРО и соработник на Гоце Делчев. По мајчина линија потекнува од свештеничко семејство од Струшко-охридскиот Регион. Школувањето го започнува во родниот град, потоа два класа завршил во Софија (од здравствени причини престојувал кај дедо си) и повторно го продолжил училиштето во Кукуш, но набргу морал да го прекине од финансиски причини. На петнаесетгодишна возаст бил принуден со семејството да емигрира во Софија од својот роден град Кукуш, кој во 1013 г. бил разурнат до темел како одмазда на завојуваните страни заради Македонија. Во Софија најпрво започнал да учи во Техничко училиште, подоцна се префрлил во Воената школа за млади офицери, а потоа студирал право, но негова вистинска преокупација била и останала книжевноста. Недоволните материјални средства го принудуваат истовремено да работи како редактор, писар, ревизор, репортер и касиер, со што си го поткопува кревкото здравје така што заболува од тифус, а потоа и од туберкулоза, на која ѝ подлегнува во 1923 година.
Врз неговото литературно насочување особено влијание имал неговиот дедо по мајка – Анастас Крстев Стојчев, кој самиот е автор на неколку дела со религиозна содржина, и вујкото Владимир Попанастасов, кој за време на двегодишниот престој на малиот Христо во домот на неговиот дедо во Софија бил актуелен творец на хумористично-сатирична поезија. И самиот Смирненски ја започнува литературната дејност со хумористични стихови и раскази пишувани на бугарски јазик, кои ги објавувал во списанијата Родна лира (1915 – 1916), Бугарин (1916 – 1922), Барабан, Уметничка недела и др. Тој е еден од основачите и редакторите на хумористичното списание Смеа и солзи (1917). Првата книга Разнокалибарски воздишки во стихови и проза ја објавил во 1918 г. под псевдоним Врдбал. На неговиот идејно-политички светоглед и оформување како пролетерски поет влијаела Октомвриската револуција во Русија. Како член на БКП објавувал текстови во партиските весници: Црвена смеа, Работнички весник, Младина, Народна армија и др. Во 1922 г. ја печати стихозбирка Да биде ден, чиј наслов станува лајтмотив на неговиот пролетерски поетски говор. Заедно со брат му Тома Измирлиев, од ноември 1922 до мај 1923 г. го издаваат списанието Маскенбал. Во него, на македонски јазик (во кој доминира кукушкиот дијалект), е објавен текстот „Автономна Македонија“ потпишан со псевдонимот „Баш комита“, во кој авторот (најверојатно Христо Смирненски) се подбива со акциите на лажните македонски автономисти од редовите на следбениците на Тодор Александров и Александар Протогеров.
Поезијата на Смирненски е проткаена со длабок хуманизам, што се согледува преку песните: „Другарски гробови“, „Мамо викаат децата“, „Паднатиот кавалерист“, кои реалистично ги прикажуваат ужасите на Првата светска војна. Во неговото поетско портфолио се сретнуваат песни инспирирани од Октомвриската револуција: „Москва“, „Бадрите воини“, „Северниот Спартак“, „Рускиот Прометеј“, „Црвените ескадрони“. Тој е социјално свесен поет кој пишува и песни посветени на одделни револуционерни личности и настани од меѓународното револуционерно движење: „Роза Луксембург“, „Смртта на Делексуз“, „Карла Либхнект“, „Први Мај“, „На бурата“, кои се одликуваат со висок пиетет и восхит кон нивното дело. Смирненски е приврзаник на критичкиот реализам што го негува во неговите хумористично-сатирични стихови, потсмевајќи се на империјалистичките аспирации на војните („Од великото до смешното“, „На големогрешните шпекуланти“) и на мизеријата на работничката класа („Децата на градот“, „Зимни вечери“, „Судбина“).
Смирненски е писател со македонско потекло, кој твори во периодот меѓу двете светски војни во Софија. Во раните развојни фази е познат како претставник на хумористичната, а подоцна и на пролетерската поезија, означувајќи се себеси како поет реалист, но во критиката е нагласено дека во неговата социјална поезија се чувствува „силното влијание од модерното поетско искуство и версификаторските мајстории на симболистите“ (Радически 2004: 265). (Ј. М.- Г.)
