Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

во печатницата „Македонија“ на К. Шахов, со материјална поддршка од своите земјаци, во 1893 г. го објавил својот прв „Сборник от старонародни песни и обичаи во Дебарско и Кичевско (Западна Македонија)“, книга на 162 страници, која содржи 275 песни и обичаи. Во предговорот ќе напише: „Повеќе од сè друго, нашиот народен живот се опишува во нашите народни песни и обичаи...“

Фолклорист, етнолог, собирач и издавач на македонски народни песни и обичаи од Дебарско, народен учител, печатар, публицист и културно-национален деец.

Основното образование го добил во ќелијното-селско училиште на народен јазик, а го продолжил во грчка семинарија (Богословско-учителската школа на Атон). Се вратил во селото во 1865 г. и станал црковен певец и помошник учител кај чичко му поп Коста. Се запознал со Стефан Верковиќ и под негово влијание, пред февруари 1868 г., ги собрал првите фолклорно-етнографски и други материјали. Имал контакти и со рускиот конзул во Призрен, познатиот србофил Јастребов, на кого му дал извесен број собрани народни умотворби од својот крај, а тој во 1886 година ги објавил како српски. Со ширењето на српската пропаганда и во Лазарополе и добивањето српски учители и книги, се запознал со работата на Вук Караџиќ. Во 1870-тите години Икономов повремено работел како „српски“ и „бугарски“ учител во селото и бил певец на словенски во црквата. Често патувал во Цариград, Санкт Петербург, Белград и Софија и контактирал со министри, научници и општественици. Објавил збирка на народни песни во првите два броја на Сборник за народни умотворениja од 1889 до 1890 г. издаден во Софија. Во Софија предал и 10 стари ракописи од Македонија (од XII и XVI в.). Учествувал на Учителскиот собор во Прилеп (1891) и во составувањето на антиегзархиската резолуција. Ревизијата во училиштето констатирала дека децата не знаат бугарски јазик и дека учителот не ги учи на бугарски и „со своите неразумни проповеди за посебен македонски народ“ го подмамил населението и го води „кон гибел“. По 12-годишна егзархиска служба, Икономов е исклучен од учителството во 1892 г. Истовремено, и СБНУ на Иван Шишманов престанал да му ги објавува предадените народни умотворби. Отишол во Софија и во печатницата „Македонија“ на К. Шахов, со материјална поддршка од своите земјаци, во 1893 г. го објавил својот прв „Сборник от старонародни песни и обичаи во Дебарско и Кичевско (Западна Македонија)“, книга на 162 страници, која содржи 275 песни и обичаи. Во предговорот ќе напише: „Повеќе од сè друго, нашиот народен живот се опишува во нашите народни песни и обичаи... Сите песни од Дебарско се слушани од баба Дунава Тортеска од Галичник, свадбарските од баба Софија Аврамоска и од баба Елена Никоска од с. Лазарополе. Сите празнични песни од Кичевско се слушани од баба Неда Крстева, од с. Лавчани“ (Икономов 1893: 4). Во 1895 година, но овој пат во Солун и со одобрување од надлежните турски власти, Васил Икономов го издал својот втор зборник на народни песни под името „Сборник от старо-народни умотворениja из Дебрско, Кичевско и Охридско“, во кој се собрани 211 народни песни.

По смртта на неговите 9 деца и разболувањето на сопругата, престојувал неколку години во Софија, а потоа, од 1902 до 1907 г., служи како певец во бугарската црква во Браила (Романија). Балканските војни ги поминал во родното село, а по бугарската окупација бил назначен за претседател на Тричлената комисија како основна власт во Лазарополе и за кмет на Лазарополската општинска управа. Пред новата српска власт се повлекол во манастирот „Св. Пречиста“, по што бил повикан од српските власти и Кралскиот суд на Општина Лазарополе го осудил на бесилка. Во последен момент го спасил галичанецот В. Чолаченски. Подоцна му била понудена српска пензија, но тој категорично ја одбил. Починал на 86-годишна возраст во родното село. (Ж. И.)

Повеќе

Автор

ВАСИЛ ИКОНОМОВ, АПОСТОЛОВ
1848, Лазарополе - 1934, Лазарополе
народно творештво
автор

Опус

„Сборник от старонародни песни и обичаи в Дебърско и Кичевско (Западна Македония)“. 1893. Софија: Печатница Македонија; „Сборник от старо - народни умотворения из Дебърско, Кичевско и Охридско“. 1895. Солун: Скоро-печатница на С. Муратори и С-ие; Христосъ побѣждава, Тълкуванието на червеното яйце и пресъдата на Спасителевите неприятели: Пилата, Анна и Каяфа, Солунъ, 1909; Народна песнопойка, Солунъ, 1910; Старонародни песни и обичаи од Западна Македонија. Редакција: д-р Кирил Пенушлиски, д-р Блаже Ристовски, д-р Блаже Петровски. 1988. Скопје: Институт за фолклор „Марко Цепенков“.

Библиографија

Матковски Александар. 1954. „Книжевната и просветната дејност на учителот Василиј Икономов од Лазарополе“. Просветно дело Х, бр. 1-2. Скопје: Здружение за теорија и практика на образованието (Образовни рефлексии), стр. 61-74;

Ристовски, Блаже. 1985. Васил Икономов (1848 – 1934). Прилог кон проучувањето на македонскиот културно-национален развиток. Скопје: Институт за национална историја.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

ВАСИЛ ИКОНОМОВ, АПОСТОЛОВ

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови