Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

Заслужен е за подигање на квалитетот на македонската револуционерна поезија, проза и драма од крајот на XIX и почетокот на XX век.

Раскажувач, поет, публицист и револуционер. Автор е на повеќе книшки поезија, раскази и публицистички записи со политички карактер. Заслужен е за подигање на квалитетот на македонската револуционерна поезија, проза и драма од овој период. Во временски период од тринаесет години, објавил четиринаесет дела.

Биографските податоци за него се скудни, но врз основа на користењето на јазикот од марвашкиот крај, се претпоставува дека е од Серско, најверојатно од селото Горно Броди. Бил учесник во македонското ослободително дело во крајните источни делови на Македонија, истовремено оддавајќи се на публицистиката. Во 1903 г. го издавал и го уредувал списанието Бунтовник, од кое излегле три броја. Во него биле публикувани биографии на македонско-одрински револуционери напишани од него, но и негови песни („Револуционер“, „Проштално“, „На оружје“, „Бунтовник“, поемата „Страшна ноќ: поема од револуционерниот живот во Македонија“ итн.). За карактерот на неговите дела самиот запишал: „Господа читатели, јас не сум побуден од читателска дарба, ниту од идејата за славољубие и за среброљубие, ниту пак од некаква друга егоистична цел, но јас, како Македонец, го сметам тоа за мој свет долг, да го кренам гласот, мојот слаб глас...“.

Неговата поезија, расказите и драмите се целосно посветени на македонските револуционери. Понекогаш споменувајќи ги со име и презиме, а понекогаш затскривајќи ги зад именувањата со непознати јунаци, Стојков ги повикува народните маси да востанат и да му се спротивстават на насилникот. Песните најчесто се стихувани, при што авторот користел компарации, епитети, асонанци, анафори и други стилски изразни средства, што го покажуваат неговиот поетски талент. Расказите, пак, изобилуваат со слики од секојдневието на револуционерите и обичните луѓе, додека пак драмите ги обединуваат стремежите за ослободителната борба исполнета со нови идеи и идеали. Заедничка компонента што ги обединува сите нив е честото спомнување на куршумот и динамитот, на војувањето како единствен излез од неподносливото ропство. Во потрагата по слобода, сепак, Стојков потенцира дека неа треба да ја донесат чесни, „идеални“ луѓе, со вкоренети етички и морални карактеристики. Треба да се спомене дека во своите книги и брошури тој вметнувал и свои стихотворби, на тој начин разбивајќи ги стереотипите и отежнувајќи го едноставното класифицирање на неговите публицистички дела во еден жанр.

Книжевното дело на П. Стојков е ставено во функција на целите и задачите на македонското револуционерно и ослободително дело. (С. К.)

Опус

Брошури (документаристика, есеистика): Македонски поборникъ по свободата на Македония. 1897. София; Защитна речъ на П. Стойков. 1898. София; Ключътъ на македонската революция. 1898. София; Македонски бичъ. 1899. София; Жална Македония. 1899. София; Кървава дипломация. 1899. София; Кръсто Заревъ войвода. 1899. София; Потайностите на македонскитѣ дейци. 1902. София; Поезија и расказ: Смъртъ на враговетѣ. 1898. София; Поезија: Пирински напѣви. 1904. София; Кървава Македония. 1904. София; Драми: Кървава гробница. 1905. София; Любовта и раскоша. 1906. София.

Библиографија

Георгиевски, Михајло. 1971. „Револуционерната литература на Петар Стојков“. Гласник на Институтот за национална историја, бр. 2. Скопје, стр. 165-184: Тодоровски, Гане. Книжевната преродба: панорама на македонската поезија во XIX век. Битола: Микена; Тоциновски, Васил. 2007. Златниот клас. Скопје: Дирекција за култура и уметност – Скопје.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

ПЕТАР СТОЈКОВ

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови