Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

Блаже Миневски е неодминлив дел од современата македонска проза и драма, и едно од најактуелните имиња кога станува збор за современото македонско прозно творештво или театарската сцена.

Македонски писател, раскажувач, романсиер и драматург.

Дипломирал на Интердисциплинарните студии по новинарство на Правниот факултет во Скопје. Работел како новинар во бројни весници и списанија. Сега е уредник во Секторот за издавачка дејност при НУБ „Св. Климент Охридски“ во Скопје. Член е на ДПМ од 1992 година и на Македонскиот ПЕН центар.

Авторското книжевно дело на Блаже Миневски во целост е прозно и брои девет збирки раскази, тринаесет романи и две збирки дра...

Македонски писател, раскажувач, романсиер и драматург.

Авторското книжевно дело на Блаже Миневски во целост е прозно и брои девет збирки раскази, тринаесет романи и две збирки драми. Делата на Миневски се преведени на многу светски јазици.

На книжевната сцена Блаже Миневски дебитира со збирката раскази Солзи во очите на тате (1984), а првиот роман Црниот пердув, го објавува во 1990 година. Црната боја преовладува и во романот Црна лисица (2012), во кој Миневски ги опишува судбините на македонските политички емигранти по Втората светска војна. Симболиката на црната лисица, која е подготвена и да се повреди само да не биде фатена, е употребена како знак на тенката линија помеѓу реалноста и фикцијата на суштината на македонското дисидентство. Во авторовиот најнаградуван роман Нишан (2007) значенското јадро од кое произлегува приказната е прекршувањето на нишанот на еден снајперист со неговите љубовни нишани, односно со сеќавањата за неговите љубовни возбуди. Насловот на делото се навестува како повеќезначен: од една страна е дејството на нишанење, а од друга, љубовниот нишан, но и каменот кој има тајна страна, па неизвесно е дали станува збор за „белег, знак“ или можеби за „надгробен знак“. Книжевната критика е поделена околу тоа дали романот е љубовен или психолошки, бидејќи се работи за еден комплексен наратолошки и тематско мотивски текст кој е извонредно слоевит. Психологизмот како естетски принцип го наоѓаме во граничното, во дејството кое се случува на работ меѓу животот и смртта, љубовта или војната, во сеќавањата на нараторот и главниот лик. Нишанот ја воведува и основната рамка на делото – укинување на времето – споредлив со моментот токму пред истрел, кога времето запира. Овој роман зборува за три фиктивни и три реални жени кои се прикажани низ призмата или низ нишанот на нараторот, чии животни приказни си наликуваат. Интертекстот на романот Нишан е неговиот најблескав адут, кога во дејството Миневски додава ликови од Мадам Бовари на Флобер, Ана Каренина на Толстој, Три сестри на Чехов, Приказната за Ерендира и нејзината бездушна баба на Маркес, но и од македонската народна песна Нишан ти чинам Деспино. Книжевната постапка на наративизација на стварноста и мешање на податоците кои од факција преминуваат во фикција преку трансферот на знаење на ликовите, е постапка која е коментаторски врамена од нараторот, со богат дискурс на лексичко, тропичко и конфигуративно ниво. Марија Ѓорѓиева-Димова пишува дека во случајот на Нишан се работи за „текст во текст или роман во роман, како наративна структура која е двојно индикативна: го демонстрира метафикционалното поигрување со и поместување на границите меѓу текстовите и световите...“ (Ѓорѓиева-Димова 2017: 110). Романот Свирци (2011), уште еден комплексен роман, во кој преку проследувањето на минатото на свирачите на социолошко, културолошко и книжевно-политичко ниво и нивната љубов кон инструментите, авторот создава хипертекстови кои упатуваат на Конески („Тешкото“), Радован Павловски („Суша, свадби и селидби“), Чинго („Пасквелија“) и Константин Миладонов („Т’га за југ“) и др. Во Мрежата на Мамли или кој го обра бостанот? (2019) Миневски говори за моралното дно на сите морални дна, каде книжевната постапка на постмодерната травестија повикува на користење на два интертекста: еден на текстовите од актуелниот политички миг, а другиот на цртаните филмови од Холивуд преку ликовите како Гаргамел, Пинк Пантер, Том и Џери итн. Романот Ако се родат некакви чувства (2023) е жанровски дефиниран како историографска метафикција во која е тематизирана љубовта на Гоце Делчев кон Јанка Каневче. Фикцискиот лик на Делчев на своевиден начин му пркоси на историскиот лик, откривајќи ја неговата емотивна страна. Во романот е препознатлива „книжевна постапка која на специфичен начин ги претвора историските факти во естетски креации и ја возобновува, но и ја збогатува меморијата за конкретната историска личност“ (Мојсова-Чепишевска, 2023).

Книжевната критика високо го вреднува и влогот на Миневски во доменот на расказот. И во расказите, како и во повеќето романи, Миневски ја комбинира фељтонистичката историографичност со поетски имагинариум и преосмислува познати историски приказни во руво на постмодерни фикции. Во многу случаи неговата раскажувачка поетика хибридизира со лирика, што се огледа во ритмизации, инвокации и строг распоред на пасуси. Исто така, неговите раскази често имаат тенденција на заемно поврзување, односно циклизација. Расказите на Блаже Миневски се застапени во голем број антологии на кратка проза.

Целосното драмско творештво на Блаже Миневски е собрано во две збирки драми: Бивши луѓе (2000), на чии страници се објавени драмите: „Крик“ (праизведба 1991 г.), „Лулка“ (праизведба 1992 г.), „Женски прилог за ноќта“ (праизведба 1993 г.); „Подготовки за добра смрт“ (праизведба 1994 г.) и „Немушт јазик“ (праизведба 2000 г.), закитена со наградата „Најдобар драмски текст“ на МНТ; и втората збирка, Драми (2012), каде се вброени драмите: „Совршенство или смрт“, „Маркиза де Сад во Мариово“, „Третиот чин“. Драмите на Миневски најчесто се сместени во деведесеттите години на XX век и третираат теми актуелни во тој даден миг.

Блаже Миневски е добитник на наградите: „Рациново признание“ (2002) за збирката раскази Сезона на глуварките, „13 Ноември“, „Стале Попов“ и „Роман на годината“ (2007) за романот Нишан, „Рациново признание“ (2022) за романот Ако се родат некакви чувства, како ина националната награда„23 Октомври“ за 2023 година. (Е. Л.)

Повеќе

Автор

БЛАЖЕ МИНЕВСКИ
1.IV. 1961, Гевгелија -
современа книжевност
автор проза

Опус

Солзи во очите на тате. 1984. Скопје: Книжевна младина на Македонија (раскази); Ниски вежби. 1988. Скопје: Мисла (раскази); Црниот пердув. 1990. Скопје: Мисла (роман); Заседи за белиот сон. 1992. Скопје: Македонска книга (раскази); Подготовки за добра смрт (или Војводата и дрвениот коњ). 1994. Скопје: Културно-просветна заедница на Скопје (драма);Ледно око. 1996. Скопје: Култура (раскази); Балкан за деца. 1996. Скопје: Матица македонска (роман); Требаше да се сликаме пред да се замразиме. 1998. 2009. 2011. Скопје: Култура (роман); Бивши луѓе: (драмите на Петелино). 2000. Скопје: Мисла (драми); Сезона на глуварките. 2001. Скопје: Три (раскази); Приказна за третиот. 2003. Скопје: Три (роман); Вистински настан: драмски настани и состојби. 2005. Скопје: Макавеј (драма);Нишан. 2007. 2008. 2009. 2012. 2018. 2021. Скопје: Макавеј (роман); Последни времиња. 2009. Скопје: Макавеј (раскази); Свирци. 2011. 2021. Скопје: Силсонс (роман); Црна лисица. 2012. Скопје: Матица македонска (роман); Драми. 2012. Скопје: Три (драма); Пристапната беседа на академик Сисое. 2013. Скопје: Матица македонска (раскази); Јас, Тито и Мики Маус. 2014. Скопје: Три (роман); Мемоарите на една млечка: (приказна за третиот). 2016. Скопје: Матица македонска (роман); Љубовникот на Ленин (општа историја на сувото око). 2017. Скопје: Матица македонска (роман); Во рогот на волот: (едногодишни и повеќегодишни раскази). 2018. Скопје: Матица македонска (раскази); Мрежата на Мамли или кој го обра бостанот? 2019. 2022. Скопје: Матица македонска (роман); Фантомско стапало. 2020. Скопје: Матица македонска (роман); Да речиме уште една. 2021. Скопје: Матица македонска (раскази); Ако се родат некакви чувства. 2023. Скопје: Матица македонска (роман).

Библиографија

Андоновски, Венко, 2008. „Писател од европски постмодерен формат (предговор)“ во Нишан, Микена: Битола; Ѓорѓиева Димова, Марија. 2017. „Метафикцијата во романите Нишан на Блаже Миневски и Книга за Тара на Зденко Лешиќ“ Во FLUMINENSIA, год. 29 (2017), бр. 1, стр. 107-118; Мојсова-Чепишевска, Весна, 2023, „Дали фикцискиот му пркоси на историскиот Гоце Делчев?“ во https://lektira.mk/kritika/dali-fikciskiot-mu-prkosi-na-istoriskiot-goce-delchev/?fbclid=IwAR0MhPndwFsnXEt9u5hiRsgnW9AEITseI1w3ouBU3HDK22jNQ3aQ-swuOiE (пристапено на 1.11.2023); Маџунков, Митко. 2019. „Живот не целосно одобрен“ Во Мрежата на Мамли или кој го обра бостанот?, Б. Миневски, Скопје, Матица македонска, 2019, стр. 139-143.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

БЛАЖЕ МИНЕВСКИ

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови