Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

Поет, прозаист, публицист, препејувач, активист во организациите на македонската интелигенција кои ја подготвуваат борбата за ослободување на Македонија.

Роден е во Софија, но неговите родители биле родени во Охрид и емигрирале во Бугарија пред неговото раѓање. Од нив го учи македонскиот јазик, со кој подоцна, кога ќе се впушти во водите на литературата, во неколку наврати ќе ја обликува својата поетска реч, создавајќи неколку песни на охридски говор. Детството на Никола Џеров минало во квартот Јучбунар, во кој главно живееле емигранти. Гимназиското и славистичкото образование ги оформува во Софија. Уште за време на школувањето станува активист во организациите на македонската интелигенција кои ја подготвуваат борбата за ослободување на Македонија. По завршувањето на формалното образование се вклучува во работата на в. Устрем и Македонија. Во 1926 г. ја напушта соработката со в. Македонија, како што вели самиот – „поради братоубиствата на Македонците што се разгореа во Бугарија“ (Ристовски 1982: 106). Во тој период Џеров ги публикува своите поетски и прозни дела. Умира во Софија во 1975 година.

Никола Џеров е автор на повеќе дела објавени во Софија, меѓу кои најзначајни се стихозбирките: Охридска пролет: Спомени, издадена во 1923 г., Пролет крај езерото, објавена во 1930 г., Живата легенда на Охрид, објавена во 1934 г., како и збирката раскази На југ, публикувана во 1928 година. Во ракопис е сочувана неговата мемоарска проза Беломорски дневник, на која е потпишан со псевдонимот Џеронимо. Неговата поема Трепетлика на руски ја препеал еден од водечките поети на рускиот симболизам, Константин Балмонт (1867 – 1942). Во областа на преводот, Никола Џеров се јавува како автор на препевот на антологијата на класична хаику поезија – Сини часови: Јапонска лирика, објавена во Софија во 1937 година. Изборот и препевот на класиците на хаику го направил според француски и германски антологии. Станува збор не само за прва антологија на хаику објавена во Софија туку и за една од првите такви антологии во Европа. Освен што соработувал со весниците околу кои се собирала македонската интелигенција, која во тоа време живеела во емиграција во Бугарија, Никола Џеров од 1914 до 1917 г. бил активен учесник во работата на Академското друштво „Бело Море“, а помагал и во издавањето на истоимениот весник. Воедно, пишувал статии кои се однесувале на македонското прашање. Од тој период се зачувани четири песни кои ги напишал на охридски говор. Тоа се песните „Откако те видоф“, „Момче и девојче“, „Чунарска песна“ и „Желба“. Скоро една деценија подоцна овие песни ќе се најдат во стихозбирката Охридска пролет: Спомени. Во овие стихови е видлива блискоста на поетиката на Џеров со народната поезија. Песните се настанати по престојот на поетот во Охрид, родниот град на неговите родители, во 1914/1915 година. Оттогаш, па сè до крајот на своето литературно творештво, Џеров останал врзан за Охрид, кој останува една од неговите тематски преокупации. Како што заклучува Блаже Ристовски – „таа опсесија по вистинската татковина не го напушти Џерова до крајот на животот, иако со голема болка раскажуваше за посетите на Охрид и за болното сознание дека никогаш веќе нема да доживее да се врати крај езерото“ (Ристовски 1980: 109). (Г. С.)

Опус

Благословията над света. 1922 (поезија); Охридска пролет: Спомени. 1923 (поезија); В бури: Разкази из макед. освободителна борба. 1926 (проза, во коавторство со Крсто Велјанов); На юг: Разкази и спомени из македонския живот. 1928 (проза); Пролет край езерото. 1930 (поезија); Братоубийството; Кървави парадокси; Жестокото разрушение; Стига кръв! 1933 (поезија); Живата легенда на Охрид. 1934 (поезија); Гергьовденски люлки. 1940 (поезија); На југ: Раскази и спомени од македонскиот живот. 2014 (проза, превод од бугарски јазик: Трајанче Кочоска-Масалкоска).

Библиографија

Ристовски, Блаже. 1974. „Кога стихотворбата требаше да станува песна (Ј. Чешмеџиев, А. К. Попорушев и Н. Џеров)“. Современост бр. 5–6, стр. 463–469; Ристовски, Блаже. 1980. Македонскиот стих 1900 – 1944. Том I и II, Скопје: Мисла; Ристовски, Блаже. 1982. Пројави и профили од македонската литературна историја. Том I. Скопје: Студентски збор.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

НИКОЛА ЏЕРОВ

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови