ТОДОР ЧАЛОВСКИ

Живот и дело

Еден од најзначајните претставници на генерацијата поети родени по ослободувањето.

Дипломирал на Филозофскиот факултет во Скопје. Работел како новинар и уредник во в. Студентски збор, Вечер и Нова Македонија, како и во Радио Скопје и во Македонско радио. Бил дел од редакцијата на сп. Разгледи, и главен уредник на сп. Стожер. Бил претседател на Друштвото на писателите на Македонија, чиј член станал во 1969 г. 

Уште со својата прва стихозбирка – Ноќ во која те нема (1969), Тодор Чаловски го свртува вниманието на критиката ...

Дипломирал на Филозофскиот факултет во Скопје. Работел како новинар и уредник во в. Студентски збор, Вечер и Нова Македонија, како и во Радио Скопје и во Македонско радио. Бил дел од редакцијата на сп. Разгледи, и главен уредник на сп. Стожер. Бил претседател на Друштвото на писателите на Македонија, чиј член станал во 1969 г. 

Уште со својата прва стихозбирка – Ноќ во која те нема (1969), Тодор Чаловски го свртува вниманието на критиката која го препознава и признава како еден од предводниците на неговата генерација поети, „поет кој многу убаво знае до каде сме стигнале и од каде треба да продолжиме“ (Вангелов 1969: 547). Посочувајќи ги поетичките и тематските врски помеѓу дебитантската и втората стихозбирка на Чаловски, насловена Ноќен часослов (1971), Слободан Мицковиќ посочува дека во нив „доаѓа до синтеза меѓу реторскиот начин на говорење и автентичното чувствување на историјата“ (Мицковиќ 1973: 239). Во својата следна поетска збирка, Сердарски болести (1977), тој ја доразвива темата која е веќе присутна во неговите претходни дела, и со која се евоцира автентичното национално чувство. Стихозбирката Јадро (1984), со песните во кои низ една симбиотска испреплетеност коегзистираат реалното и метафизичкото, зазема централно место во опусот на Чаловски. Низ децениите творечки пат, Тодор Чаловски ја надоградува својата поетика, воедно останувајќи ѝ доследен, што достигнува кулминативност и кумулативност во неговите последни стихозбирки. Тоа го потенцира и Венко Андоновски во анализата на стихозбирката Тло (2008), во која вели дека токму тука „неговите опсесивни мотиви, теми и митеми се собрани на едно место во најкондензирана можна поетска форма“ (Андоновски 2008: 22). Фокусирајќи се на стихозбирката Премостување на мигот (2014), Соња Стојменска-Елзесер констатира: „Во ова свое најново и последно поетско дело Чаловски ја воздигна својата инаку доследна неосимболистичка поетика на уште поизразено рефлексивно ниво, дури може да се рече и на ниво на една поетизирана филозофија на животот“ (Стојменска-Елзесер 2015: 81). Осврнувајќи се вредностите на целокупниот поетски опус на Тодор Чаловски, Маја Апостоловска заклучува дека станува збор за поет кој „копнее да ја расветли полнотата на творечките потенцијали на македонскиот јазик, откривајќи ја нивната моќ на естетска преобразба. (...) Продлабочената и осмислена потрага по традицијата и богатите јазични можности, мисловната ориентираност и рафинираната емотивност ја прават поезијата на Чаловски заводлива токму за оние читатели на кои примарниот поттик за восприемање на поезијата им е естетското уживање (Апостоловска 2008: 7, 15).

Добитник е на наградата „Браќа Миладиновци“ за стихозбирката Јадро во 1984 година, како и на „Млад борец“ и „Студентски збор“ (за Ноќ во која те нема), „Младост“ (Белград, за Ноќен часослов), „Григор Прличев“ (за препев) и „Книжевно жезло“. (Г. С.)