Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

Една од најмаркантните македонски жени од втората половина на XIX и првата половина на XX век, ќерка на Димитрија Миладинов, значајна за зачувување на споменот на браќата Миладиновци.

Просветен деец, публицист. Таа е една е една од најмаркантните жени на македонскиот XIX век, учесник во јавниот општествен, образовен и културен живот.

Образованието го стекнала во Фундуклеевската класична гимназија во Киев. По завршувањето на гимназијата во 1874 г., учителствувала во Шумен, Етрополе, Свиштов, Прилеп и Солун. Откако се омажила за учителот и трговец Никола Алексиев од Охрид, во подоцнежниот период ја сретнуваме и со неговото презиме: Царевна Миладинова-Алексиева. По основањето на Женската гимназија „Свето Благовештение“ во Солун, Царевна била назначена за управителка (1883/1884), а потоа за помошник-управителка и учителка по литература (1884 – 1889). На барање на Прилепската црковно-училишна општина, една година учителствувала во Прилеп (1890/1891), по што повторно се вратила во Солун, каде што учителствувала до Балканските војни (1913). По војните емигрирала во Софија, каде што и починала.

Царевна Миладинова-Алексиева е авторка на два правни акта: Правилник за IV класните училишта во Македонија и Одринскиот вилает, кој не е датиран, но му припаѓа на XIX век и на Правилникот за женските училишта, подготвен во Прилеп за учебната 1890/1891 г. Нив ги оценуваме како врвен дострел на нејзиното општествено дејствување: нејзиното вклучување во образовниот процес, во неговото осмислување, реализирање, начинот на однесување, борбата за права на учителите и учениците, односно подготовката на законските акти, значело нејзино правно изедначување со мажите, авторите на дела од областа на правото.

Во кореспонденцијата на Миладинова-Алексиева се зачувани повеќе писма од XIX и XX век, поштенски и илустрирани картички до: Димитар Х. Узунов, Кузман Шапкарев, Никола А. Робев, до редакцијата на списанието Современа илустрација и др. Соработувала со весниците Зорница, Мир, Македонија, Зора, Македонски преглед и Обзор, каде што објавувала прилози во временски интервал од 80-тите години на XIX век, до 30-тите години на XX век. Во нејзината публицистичка дејност доминираат објавите поврзани со животот и дејноста на татко ѝ Димитрија и чичко ѝ Константин. Како сведок на преродбенските процеси што се одвивале во Македонија, објавила голем број статии и спомени со кои дала свој прилог за разјаснување на многу прашања поврзани со женското прашање и женското образование во Македонија, за Илинденското востание, за празнувањето на Денот на св. Кирил и Методиј и, воопшто, за македонското секојдневие во периодот од втората половина на XIX и првите децении на XX век. Нејзините спомени, како посебно издание насловено Епоха, земја и луѓе, се објавени во 1939 г. Во нив Царевна го раскажала својот животен пат со постојани забелешки во однос на културно-просветните околности во Македонија во XIX век. Голем дел од нејзините записи, а можно е и белетристички творби, се загубени за време на Втората балканска војна во 1913 г., кога поради воените дејства морала набрзина да го напушти Солун.

Царевна, заедно со мајка ѝ Митра Миладинова, сториле сѐ што е во нивна моќ да го зачуваат, одржат и промовираат споменот за браќата Димитрија и Константин Миладиновци. Еден од најдобрите описи на нивниот живот и дело наоѓаме во статијата „Тоа што го знам за татко ми Димитар Миладинов и за стрико ми Константин Миладинов“, каде што Царевна дала прекрасна слика за двајцата македонски преродбеници. Со документаристички пристап, но со многу емоции, таа изградила вистински култ спрема татко ѝ и чичко ѝ. За нив раскажувала со кратки и одбрани реченици, сликовито ги опишувала нивните карактерни црти, а идеалистички се однесувала кон нивното дело. (С. К.)

Повеќе

Автор

ЦАРЕВНА МИЛАДИНОВА-АЛЕКСИЕВА
1856, Струга - 1934, Софија
преродбенска книжевност
автор автор автор автор

Опус

Публицистика: „Къмъ въпроса за портрета на Димитрий Миладиновъ и нѣкои спомени за него“. 1930. Македонски прегледъ, кн. 1; „Къмъ статията на А. Селищевъ за семейството на Д. Миладиновъ“. 1930. Македонски прегледъ, кн. 1; „Отъ Бяло море до Витоша“.1934. Мир, No. 10055, 18 януари 1934; „Педесетгодишният юбилей на братя Миладинови“. 1912. Съврмѣнна илюстрация, брой 13; „По въпроса за истинския портретъ на Д. Миладиновъ“. 1930. Македонски прегледъ, кн. 1; „Това, що зная за баща ми Димитър Миладинов и за стрико ми Константин Миладинов (По случай 75-годишнината от смъртта на братя Миладинови)“. 1937. Зора, No. 5270, 23 януари 1937.

Спомени: Епоха, земя и хора. 1985. София: Издателство на Отечествения фронт.

Во ракопис: Материјали што се чуваат во фондот бр. 1121 што го носи нејзиното име (Царевна Миладинова-Алексиева) во Централниот државен архив во Софија.

Библиографија

Ковилоски, Славчо. 2018. „Димитра или Митра Миладинова – жената борец и творец“. Македоника бр. 19-20, стр. 11-21; Ковилоски, Славчо. 2018. Македонското женско творештво во XIX век. Скопје: ИМЛ; Миладинов, Константин. 1980. Избор. Избор и предговор Гане Тодоровски. Скопје: Мисла.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

ЦАРЕВНА МИЛАДИНОВА-АЛЕКСИЕВА

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови