ВЕНЈАМИН МАЧУКОВСКИ

Живот и дело

Автор на неиздадена граматика со форми и правила кои соодветствувале на македонското наречје.

 Просветен деец, свештено лице, публицист, учебникар, патописец, фолклорист и собирач на старини. Најпознат е како автор на необјавена граматика на македонско наречје.

Се школувал во родното село, Ениџе Вардар, Солун, Одеса и во Москва, каде што се запишал на Историско-филолошкиот факултет. Учителствувал на повеќе места, вклучително Солун и Кукуш. На млада возраст бил ракоположен за (јеро)ѓакон во Зографскиот манастир. На почетокот на 60-тите години, извесно време бил припадник н...

 Просветен деец, свештено лице, публицист, учебникар, патописец, фолклорист и собирач на старини. Најпознат е како автор на необјавена граматика на македонско наречје.

Се школувал во родното село, Ениџе Вардар, Солун, Одеса и во Москва, каде што се запишал на Историско-филолошкиот факултет. Учителствувал на повеќе места, вклучително Солун и Кукуш. На млада возраст бил ракоположен за (јеро)ѓакон во Зографскиот манастир. На почетокот на 60-тите години, извесно време бил припадник на унијатското движење. За време на неговиот престој во Цариград, по 1871, бил назначен за редактор на весникот Източно време, а потоа и на весникот Цариград. За време на Руско-турската војна (1877-1878) бил затворен на островот Родос. Тешко болен, се вратил во Цариград каде што и починал.

Мачуковски одржувал блиски врски со Рајко Жинзифов, Константин Станишев, Павел Божигропски, Партениј Зографски, Георги Раковски и други. Зачувани се 21 негово писмо упатени до Стефан Верковиќ, датирани од 1863 до 1871 г. Во нив Мачуковски ги изнесол проблемите на тогашното образование (недостаток на учебници, на училишни материјали), но и ни се претставува како патописец, фолклорист и собирач на старини, кој одржувал контакти со високите интелектуални кругови во Цариград и ширум Балканот. Бил претплатен на голем број списанија, весници и книги чии содржини се однесувале на историјата, културата, образованието и политиката поврзани со Македонија.

За време на неговото учителствување во Кукуш ги осознал тешкотиите со коишто се сретнувале македонските ученици при усвојувањето на знаењата. Затоа, на страниците на весникот Право од 1872 г. во бр. 28 дал „Објава за бугарска граматика на македонско наречје“. Во „Објавата“ навел дека: „изучувањето на бугарската граматика на македонските училишта е еден од најтешките предмети за учениците и со тоа најнеразбирлива. Тој им одзема доста време и тоа придонесува да немаат знаење од граматика“. Токму затоа, Мачуковски решил да подготви и да издаде граматика со форми и правила кои соодветствувале на македонското наречје. Барањето претплатници не вродило со плод, туку напротив, тој бил жестоко нападнат од бугарските интелектуалци преку печатот. Поради тоа, Граматиката на Мачуковски останала во ракопис и не ја видела светлината на денот. Сепак, како што може да се види од објавените текстови насочени против граматиката на Мачуковски од страна на Стефан Салганџиев и особено на Петар Иванов (Право бр. 34, 1872), стануваат јасни разликите помеѓу бугарските и идната македонска граматика на Мачуковски во однос на јазикот, но и на народноста. Обидот на Венјамин Мачуковски да издаде граматика на македонско наречје е еден од најважните предмисирковски обиди за осамостојување на македонскиот јазик. (С. К.)