АРСА СТРЕЗОВА

Живот и дело

Интерпретаторка на народно творештво, баба на Кузман Шапкарев.

Потекнува од фамилијата Рогузарови, во која се негувала традицијата на усно пренесување на народните умотворби. Главниот извор за нејзиниот живот е Кузман Шапкарев, кој во периодот од 1855 до 1885 г. од неа добил повеќе песни и приказни објавени на страниците на неговиот Зборник со народни умотворби.

Поетскиот репертоар на Арса Стрезова го сочинуваат љубовни пес­ни, религиозни пес...

Интерпретаторка на народно творештво, баба на Кузман Шапкарев.

Потекнува од фамилијата Рогузарови, во која се негувала традицијата на усно пренесување на народните умотворби. Главниот извор за нејзиниот живот е Кузман Шапкарев, кој во периодот од 1855 до 1885 г. од неа добил повеќе песни и приказни објавени на страниците на неговиот Зборник со народни умотворби.

Поетскиот репертоар на Арса Стрезова го сочинуваат љубовни пес­ни, религиозни песни со христијанска тематика, неколку песни во кои е опеано насилството, баладни песни и лирски народни песни. Во пе­јач­киот опус на Стрезова, лирските песни се издвојуваат како по кван­ти­те­т така и по квалитет. Според Ленка Татаровска, љубовните песни ис­пеа­ни од Стрезова „претставуваат ненадминати лирски записи за уба­ви­на­та“ (Татаровска, 2000: 190). На широкиот спектар од мотивско-тематски целини, таа му прио­ѓа­ла преку повеќе аспекти на човековото суштествување: хуморот, тра­гич­но­то, религиозното, убавото итн. Во фондот испеани народни песни од блокот религиозни и баладни творби, квантитативно и квалитативно највисоко стојат нејзините лирски народни песни.

Во богатиот репертоар на Стрезова, на микроплан, видлив е феноменот на обединување на фолклорот во кој сим­боликата и претхристијанските остатоци од некогашните претсвадбе­ни и свадбени обичаи играат голема улога. Во интерпретацијата на песните Стрезова внесувала и пагански обичаи, но и фило­лошка лексика која веќе била во фаза на одумирање. Песните што ги пеела Стрезова добивале експресија, брзина, сен­зи­би­литет, хумор и ведрина, чувство за мерка. Иако религиозното има го­ле­ма улога во нејзиниот репертоар, тоа не ја спречувало во песните да ги вне­се духот и традицијата на македонскиот бит, во кој строгата реторика до­била световен дискурс. Стрезова е претставничка на првата генерација македонски народни пејачки од XIX век кои оставиле белег во македонскиот фолклор со богатиот репертоар на народни песни и приказни. Стрезова во вистинска смисла на зборот е народна поетеса. На неа можеме да гледаме како на една од нај­ори­ги­налните македонски народни пејачки.  (С. К.)