За жал, за животот на Јоаким даскал Крчовски постојaт оскудни податоци кои се темелат на народни преданија. Според една претпоставка, тој е роден во Кичевско, Осломеј, па оттаму, според турскиот назив на Кичево – Крчово, го добил презимето Крчовски. Според втората, тој потекнува од Источна Македонија, односно неговиот татко од Кичево се преселил во Самоков, оттаму во Крива Паланка, па во Кратово каде што Крчовски учителствувал долго време, откако претходно (според некои извори) се школувал во Цариград. Во Кратово ги напишал своите дела и се потпишувал како учител уште во 1814 година. Учителствувал и во дебарскиот манастир „Св. Јован Бигорски“, потоа во Крива Паланка и во ќелијното училиште во Кичево 1818 г., како и во Самоков. Во 1787 г. бил назначен за свештеник, во 1817 г. се покалуѓерил, а како монах и јеромонах се потпишувал во 1819 година. Бил познат и како проповедник, па заедно со своите синови Георги и Давид проповедале по разни цркви и параклиси од Штип до Ќустендил. Според преданието, откако неговиот син Давид бил осуден на смрт од страна на турската власт поради градбата на црквата со недозволена големина во Крива Паланка, одлука која и покрај тоа што подоцна била сменета, Крчовски се разболел и умрел.
Јоаким Крчовски има особено значење, бидејќи тој и Кирил Пејчиновиќ први го вовеле македонскиот народен јазик во печатена форма. Со тоа била означена новата етапа во развојот на македонскиот современ писмен јазик. Воедно, неговата заложба била просвета на македонскиот народ, објава на книги на народен јазик разбирлив за секого, со што започнала македонската културна преродба.
Слово исказаное заради умирание (1814, Будим) е составена од два проповеда: „Слово исказаное заради умирание“ и „Слово заради свјатое исповедание на сички христиани, на мужи и на жени“, мала осмина. Содржината е религиозно-проповедна, се однесува на широките народни маси, за „некнижните“ верници, за „препростејшите“ негови сонародници, односно за непознавачите на црковнословенскиот, грчкиот и други јазици. Првата проповед е скратена верзија од текстот на Митарства, објавен подоцна во посебна книшка. Првото слово е расказот за Теодора, која се борела со смртта за праведна божја пресуда, за простување на гревовите и на ѓаволските работи (зборување на срамни и грешни зборови, пиење вино, пеење и играње), при што ја нагласува потребата од верата. Во второто слово е истакната потребата од исповед и од потребата човекот секогаш да биде подготвен на средбата со смртта и патот божји.
Повест ради страшнаго и втораго пришествија Христова (1814, Будим)е со религиозно-поучна содржина, составена од две слова: „Слово заради страшен суд божиј и второе пришествие Христово“ и „Слово второе свјатаго пророка Даниила“. Во првото слово Крчовски ги поучува луѓето да не живеат грешно, да се покаат и да го слушаат светото евангелие, да се чуваат од пијанство и да не одат по баење и магии, туку да се раководат според умот и разумот. Во второто слово е истакнато дека праведните ќе отидат кај Христос преку видението на пророкот Даниил, кој го видел страшниот Божји суд.
Третата книшка на Крчовски е Сија книга глаголемаа Митарства (1817, Будим), која има 62 страници. Во неа е опишано како св. Теодора, со помош на св. Василиј, го минала патот со дваесетте ѓаволски митници (граници) додека стигнала во рајот.
Чудеса пресвјатија Богородици (1817, Будим) е пообемна книга од 103 страници и претставува превод на третиот дел од книгата Арматолон сотириа од светогорскиот монах Агапиј Ландос Критски, издадена во Венеција во 1641 година. Содржината е религиозна, застапени се поучителни слова, митарствата на св. Теодор и апокрифни раскази во кои се возвишува моќта на св. Богородица. Крчовски тенденциозно при преводот испуштал некои делови кои сметал дека не би ѝ се допаднале на турската власт или пак расказите во кои се зборувало за настаните на Крит од периодот под венецијанска власт. Потоа, за некои примери или чудеса давал подобро и пологично објаснување, во некои случаи крател од големите воведи и директно преминувал на фабулата, а во некои случаи го проширувал текстот за да дообјасни или да поучи. Генерална карактеристика на преводот на ова дело на Крчовски, според Харалампие Поленаковиќ, е тоа што е предадено на еден чист народен јазик, исполнет со сочна народна лексика и сигурна фраза, со големо богатство на слики и со усет за стилистичка финеса. Бидејќи Крчовски преведувал од Викентие Ракиќ (1750 – 1818), плоден српски писател и преведувач од крајот на XVIII век, може да се забележи дека јазикот на Крчовски е почист и посамостоен во однос на лексиката или реченичната конструкција, па неговите интервенции може да се сметаат и за лични, авторски.
Петтата и најобемна книга на Јоаким Крчовски е Различна поучителна наставленија, (1819, Будим), печатена на 310 страници и претставува зборник, компилација од разни црковно-набожни текстови. Нејзината содржина ја сочинуваат толкувања од Евангелието, Апостолот, Псалтирот, како и на некои молитви. Следува подолг текст пишуван во форма на прашања и одговори, посветен на храмот, на свештените сосуди и одежди. Вклучени се и повеќе проповеди од црковни отци, особено од св. Јован Златоуст, како и одделни поуки, изреки и објаснувања на непознати и нејасни имиња и зборови.
Содржината на сите книги на Крчовски е набожно-морализаторска, употребувал црковнословенски зборови, а во содржината како и во лексиката била присутна дамаскинарската традиција. Иако претставуваат компилации и преводи од средновековната книжевност, имале за цел да поучат и да ги упатат читателите правилно да живеат во духот со црковното учење. Во нив се забележливи просветителските идеи од XVIII и XIX век, па тому затоа се од непроценлива важност бидејќи биле отпечатени на жив народен јазик, правејќи ги достапни за широките народни маси.
Македонската православна црква – Охридска архиепископија, преку Одлука од 10.05.2022 г. на Светиот архијерејски синод, спроведе канонизација на 22.05.2022 г. на просветителот и игумен Јоаким Крчовски и го прогласи за свети праведен Јоаким Крчовски, а 23 мај е востановен за празнување на неговиот спомен. (М.Ц.)
