Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

Духовно лице со презвитерски чин, кој со проповедна и книжевна дејност се борел против богомилското движење и учење како упатен богослов и вешт полемичар, но и како критичар на современите духовни и животни девијации. За неговиот живот и за духовната и книжевната дејност не се откриени прецизни податоци, а како единствен извор служи зачуваното негово книжевно дело Беседа против богомилите . Затоа постојат и непрецизни сознанија за времето и за местото кога живеел и каде што ја пишувал оригиналната полемичко-поучна книжевна творба. Главно се користат две изворни информации од содржината на Беседата, чијшто протограф не е зачуван – а преку подоцнежните препишувања и преводи доживувала извесни текстолошки компилации. Првата изворна информација е на почетокот од содржината, каде што авторот ги изложува погледите за почетното кривоверно учење на попот Богомил во времето на бугарскиот цар Петар (927 – 969) и во „бугарските земји“. Втората е во текстот на заклучните напомени на авторот, пред Поговорот од вториот дел на Беседата со Поученијата – каде што се повикува на угледот од учењата на црковните отци, како и на неговиот современик „новиот презвитер Јоан“. Од првиот извор јасно се гледа дека станува збор за настан што се случил порано од времето кога се пишувал полемичко-поучниот состав, а во наведениот авторов современик презвитерот Јоан треба да се препознава книжевникот од Охридската книжевна школа и преведувач на користеното како извор Житие за св. Антониј. Оттаму и погрешни се тврдењата дека Козма живеел и творел во втората половина на X век во Преславскиот книжевен центар. Тој живеел и ја пишувал антибогомилската Беседа во 40-тите години од XI век во кругот на Охридскиот книжевен центар, каде што било и жариштето на богомилското движење и кога била најсилно изразена антибогомилската пресметка во Охридската архиепископија под византиски протекторат – по падот на Самуиловото Царство и по востанието на Петар Делјан. (И.В.)

Повеќе

Автор

ПРЕЗВИТЕР КОЗМА
Солун или Охрид, крај на X век - околу 1075 година,Охрид
средновековна книжевност
автор

Опус

Оригинални творби:

Беседа против богомилите. 40-тите години од XI век.

Библиографија

Ангелов, Димитър. 1945. Презвитер Козма и беседата му против богомилите. София: Нар. Култура; Ангеловска-Панова, Маја. 2004. Богомилството во духовната култура на Македонија. Скопје: Аз-Буки, Прилеп: Институт за старословенска култура, стр. 17-21; Антиќ, Вера. 1977. Низ страниците од јужнословенските книжевности. Скопје: Наша книга, стр. 105-187; Бегунов, К. Юрий. 1973. Козма Презвитер в славянских литературах. София: БАН; Велев, Илија. 2011. Беседа против богомилите на Презвитер Козма. Скопје: Македонска реч; Велев, Илија. 2014. Историја на македонската книжевност. т. 1.Средновековна книжевност (IX-XIV век). Скопје: Гирланда, стр. 212-223; Киселков, Васил. С. 1956. Проуки и очерти по старобългарска литература. София: БАН; Македонска книжевност IX-XVIII век. Избор, редакција, предговор, книжевно-историски коментари и белешки Илија Велев. Битола: Микена, стр. 180-202; Поп-Атанасов, Ѓорги. 1989. Речник на старата македонска литература. Скопје: Македонска книга, стр. 146-149; Стојчевска-Антиќ, Вера. 1997. Историја на македонската книжевност. Средновековна книжевност. Скопје: Детска радост, стр. 213-226.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

ПРЕЗВИТЕР КОЗМА

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови