Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

Книжевник од скопскоцрногорскиот средновековен книжевен центар, како опитен скриптор пишувал ракописи по порачка на околните цркви и манастири.

Книжевник од скопскоцрногорскиот средновековен книжевен центар, како опитен скриптор пишувал ракописи по порачка на околните цркви и манастири. Мирското (световно) име му било Брата, а духовниот чин го носел со името поп Никола. Книжевната дејност ја почнал во последната четвртина на XIII век како ученик на поп Грдо во манастирот „Св. Ѓорѓи“, во селото Винце на Скопска Црна Гора. Во периодот меѓу 1294 и 1320 година препишал Паримејник со јусов правопис и со македонска јазична редакција, кој му бил наменет на поп Дедослав. Во ракописот пишувале уште двајца помлади книжевници со кратки интервенции. Текстолошката структура одразува редакција ревидирана според византискиот протограф на паримејникот во X век на просторот на Македонија, а која се разликувала од Кирилометодиевиот прототип преведен уште во Велика Моравија. Впечатлив е и текстолошки стандардизираниот запис на книжевникот, што претставува и извор со податоци за него и за ракописот. Денес се чува во Москва, Државен историски музеј – збирка на Хлудов бр. 142. Како искусен книжевник, тој бил повикан во градот Скопје за да врши некоја значајна црковна должност. Таму во 1313 година препишал Апостол, по барање на неговиот веќе изнемоштен учител поп Грдо. На крајот од ракописот оставил слично структуиран запис, со летописно дополнување за битката на Калиполе во 1313 година кога војувал српскиот крал Милутин против Турците. Подоцна овој ракопис се подврзал во заеднички кодекс со ракописно евангелие, кое било пишувано од друг книжевник со повисок црковен чин. Кодексот од двата ракописи бил однесен на Света Гора, каде што и денес се чува во светогорскиот манастир „Св. Пантелејмон“ (Тахиаос бр. 4). Се претпоставува дека во Скопје тој препишал и друг ракописен Четивен минеј, кој подоцна бил однесен во библиотеката на светогорскиот Зографски манастир. (И.В.)

Повеќе

Опус

Преписи:

Хлудов паримејник. Меѓу 1294 и 1320. Москва, Државен историски музеј – збирка на Хлудов бр. 142; Апостол. Света Гора: манастир „Св. Пантелејмон“, Тахиаос бр. 4.

Библиографија

Велев, Илија. 1996. Македонскиот книжевен XIV век. Скопје: Веда, стр. 36-40; Велев, Илија. 2014. Историја на македонската книжевност. т. 1. Средновековна книжевност (IX-XIV век). Скопје: Гирланда, 466-467; Македонска книжевност IX-XVIII век. Избор, редакција, предговор, книжевно-историски коментари и белешки Илија Велев. Битола: Микена, стр. 233-234; Миовски, Мито. 1996. Хлудов паримејник. Лингвистичка анализа. Скопје: Метаморфоза; Николова, Светлина, Мария Йовчева, Таня Попова и Лора Тасева. 1999. Българското средновековно културно наследство в сбирката на Алексей Хлудов в Държавния исторически музей в Москва. Каталог. София: Кирило-Методиевски науч. Център; Иван Вазов; Поп-Атанасов, Ѓорги, Велев, Илија и Јакимовска-Тошиќ, Маја . 2004. Творци на македонската литература (IX-XVIII век). Скопје: ИМЛ, стр. 77-80; Рибарова, Зденка. 1988. „Јазичните особености на Лобковскиот (Хлудов) паремејник“ во: Кирилометодиевскиот (старословенскиот) период и кирилометодиевската традиција во Македонија. Скопје: МАНУ, стр. 119-126; Tachiaos, Anthony-Emil N. 1981. The Slavonic Manuscripts of Saint Panteleimon Monastery (Rossikon) on Mount Athos. Thessaloniki-Los Angeles: Hellenic Assoc. for Slavic Studies.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

НИКОЛА БРАТА

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови