АРСЕНИЈ СОЛУНСКИ

Живот и дело

Книжевник и патописец, дијакон во градот Солун.

Книжевник и патописец, дијакон во градот Солун. Не се познати конкретни податоци за него, освен што на почетокот од текстот на неговиот Патопис  за себе забележал дека бил дијакон во Солун и дека во Ерусалим престојувал 17 години. Во втората половина на XIV век заминал во Палестина поради турските завојувачки наезди во Македонија, посетувајќи го и гробот на Исус Христос во Ерусалим. По повеќегодишниот престој се вратил во Солун и Македонија, ког...

Книжевник и патописец, дијакон во градот Солун. Не се познати конкретни податоци за него, освен што на почетокот од текстот на неговиот Патопис  за себе забележал дека бил дијакон во Солун и дека во Ерусалим престојувал 17 години. Во втората половина на XIV век заминал во Палестина поради турските завојувачки наезди во Македонија, посетувајќи го и гробот на Исус Христос во Ерусалим. По повеќегодишниот престој се вратил во Солун и Македонија, кога напишал патописно-поклонички расказ. Во него ги опишал своите впечатоци за светителските знаменитости во Палестина. Делото е насловено како Опис на светите места во Палестина. Не е зачуван автографот на неговиот патопис, кој има тесна творечка и структурна врска со образецот на византиската поклоничка книжевна традиција со описи за светите места. Но тој оставил и оригинален творечки печат, последователно надминувајќи ги творечките клишеа во византиските, римолатинските и во руските истородни текстови. Досега се идентификуваат 13 преписи со потекло меѓу XVI и XVII век, главно во руската ракописна традиција. Меѓу нив се издвојуваат три текстолошки редакции. Се претпоставува дека творбата била пренесена во руската книжевна традиција во текот на XV век, каде што претрпела извесни компилации од руското народно творештво – но и самото дело влијаело за натамошното создавање или редактирање на руските поклонички текстови. Сепак, најстарите два зачувани преписи од XVI век истакнуваат текст со примеси од македонска јазична провениенција. Најстариот препис се чува во Санкт Петербург (Духовна академија – Софиска новгородска збирка, бр. 1464). (И.В.)