Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

Писател со „една приповдигната, ангажирана, ораторска интонација на неговата животно уверлива, колоритна, содржински богата реченица“.

Револуционер, научник и публицист. Автор е на повеќе публицистички текстови, на неколку монографски изданија од научен и политички карактер, како и на расказ и песна.

Образованието го стекнал во Варош (Прилепско), Прилеп, Битола и Солун. По завршувањето на школувањето, бил учител во неколку места, вклучувајќи ги Скопје и Битола. Како многу млад се вклучил во македонското револуционерно движење, и станал еден од неговите главни идеолози. Извесно време работел како коректор во печатницата на Коне Самарџиев во Солун, каде што се поврзал со видни претставници на македонската интелигенција: Трајко Китанчев, Кузман Шапкарев, Григор Прличев, Даме Груев, Гоце Делчев итн.

Со публицистичка дејност започнал на 18-годишна возраст кога ги испратил и објавил првите дописки во весникот Балкан во 1883 година. Досега се регистрирани триесетина негови дела, па така, освен во Балкан („Ништо утешно од Пеливанскиот мегдан“ и др.), објавувал прилози од политички и есеистички карактер во списанијата: Право („Македонското ослободително дело на бугарска почва“ во продолженија), Зборник за народни умотворби, наука и книжевност („Тетовските паши“), Македонски преглед („Австриската окупација“ и др.), Културно единство („Преку Вардар“ и др.) и во Билтенот на Привременото претставништво на обединетата бивша внатрешна македонска револуционерна организација („Плебисцитот за Македонија“ и др.). Бил сопственик и главен редактор на весникот Бунтовник што излегувал 2 години (1898/1899), во кој ги објавил расказот „Заточеник“, песната „Сојка“ и др. Овие творби се со бунтовен карактер, повикуваат на солидарност, а песната „Сојка“ е натопена со лирика под влијание на фолклорот.

Петров е автор и на обемната книга Материјали за изучувањето на Македонија (1896) и на брошурата Македонското ослободително дело на бугарска почва (1902). Во 1927 г., излегле Спомените на Ѓорче Петров, приредени од Љ. Милетич. Два труда останати во ракопис, посветени на Гоце Делчев и Пере Тошев, подоцна се објавени на македонски јазик.

Спомените на Ѓорче Петров се вистинска ризница за истражувачите, како од областа на историјата така и на образованието, културата и книжевната историја. Во нив Петров изнесува податоци за низа статии и весници што биле издавани кон крајот на XIX век. За Спомените, Љубен Лапе ќе запише: „Нема објавени спомени на ниеден учесник во македонското национално-ослободително движење кои би содржеле така богати, сигурни и од најавтентично место црпени разновидни податоци, како што се спомените на Ѓорче Петров. Во таа смисла тие претставуваат вистинска ризница на најдрагоцени податоци за нашата понова историја“ (Лапе 1971: 186).

Пишувајќи за Ѓ. Петров, Гане Тодоровски во повеќе прилики ќе истакне дека „зборот – тоа е неговото оружје!“, додека, пак, Миодраг Друговац ќе истакне дека тој е „писател со свој стил“ со „една приповдигната, ангажирана, ораторска интонација на неговата животно уверлива, колоритна, содржински богата реченица“.

Добар и убедлив со перото, за Ѓ. Петров може да се каже дека во тоа време, сепак, за него револуцијата морала да застане пред писателството. (С. К.)

Повеќе

Автор

ЃОРЧЕ ПЕТРОВ
1865, Прилеп - 1921, Софија
преродбенска книжевност
автор поезија расказ автор автор

Опус

Спомени. Кореспонденција. 1984. Вовед, коментар и редакција проф. Љубен Лапе. Скопје: Култура; Македонското ослободително дело. 1971. Приредил д-р Гане Тодоровски. Скопје: Мисла; Беседа за Гоце Делчев. Беседа за Пере Тошев. 2003. Скопје: Култура; Материјали по изучувањето на Македонија. 2015. Превод, уредништво и предговор Марио Шаревски. Скопје: Единствена Македонија.

Библиографија

Друговац, Миодраг. 1990. Историја на македонската книжевност, XX век. Скопје: Мисла; Каваев, Филип. 1974. „Заточеник – расказ од Ѓорче Петров“ во: Ѓорче Петров и Пере Тошев: Материјали од симпозиумите одржани во Прилеп по повод педесетгодишнината од убиството на Ѓорче Петров и шеесетгодишнината од убиството на Пере Тошев, стр. 87-91. Прилеп: ДНУ; Ристовски, Блаже. 2001. Столетија на македонската свест. Скопје: Култура; Тодоровски, Гане. 1974. Трактати за сонцељубивите. Скопје: Култура; Лапе, Љубен. 1971. „Спомените на Ѓорче Петров како извор за историјата на македонското национално-ослободително движење до 1904 год.“ во: Годишен зборник на Филозофскиот факултет, 23, стр. 179-196. Скопје.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

ЃОРЧЕ ПЕТРОВ

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови