Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

Како долгогодишен дипломат во земјите на Ориентот, Петровски ги вградил своите искуства и допири со другите култури во импозантен опус на книжевни дела од различни жанрови. Неговото творештво дише со љубопитство и креативна отвореност за разликите и другоста.

Поет, романсиер, раскажувач, преведувач, антологичар и публицист. Како долгогодишен дипломат во земјите на Ориентот, Петровски ги вградил своите искуства и допири со другите култури во импозантен опус на книжевни дела од различни жанрови. Неговото творештво дише со љубопитство и креативна отвореност за разликите и другоста.

Завршил Правен факултет во Скопје. По дипломирањето се занимавал извесно време со новинарство и бил уредник на весникот „Железничар“ в...

Завршил Правен факултет во Скопје. По дипломирањето се занимавал извесно време со новинарство и бил уредник на весникот „Железничар“ во железничко-транспортнотото претпријатие во Скопје. Од 1969 г. е еден од уредниците на Современост. Потоа станува советник во Секретаријатот за односи со странство и отпочнува со исклучително плодна дипломатска кариера. Бил амбасадор на СФРЈ и на Мкедонија во: Египет, Турција, Саудиска Арабија, Обединетите Арапски Емирати, Узбекистан, Казахстан, Азербејџан и Киргистан.

Во литературата се пројавува со поезија. Првата збирка И падина и гороцвет ја понудува за печат во 1963 г., но поради земјотресот ја објавува во 1964 година. Следната 1965 г. станува член на Друштвото на писателите на Македонија, а ќе биде неколкупати и негов секретар и негов претседател во првите години на XXI век. Во 1987/1988 година е претседател на Советот на меѓународната манифестација „Струшки вечери на поезијата“. Член е и на македонскиот ПЕН центар. Плодната дипломатска дејност ја завршува во 1999 г. кога се враќа во Скопје и работи во Министерството за надворешни работи до пензионирањето.

Во поезијата Трајан Петровски е повеќеслоен поет кој целосно се потпира на врските со традиционалното македонско поднебје, со неговата историја и физиономија. Во првите стихозбирки неговите стихови се фокусирани на пејзажот од неговата родна Дебарца, на природата и чудесните глетки, но испреплетени со рефлексија и медитација, во елегични тонови. Пишувајќи за песните на Петровски од овој период, Бранко Цветковски истакнува дека тие „буквално ја гравираат легендарната историско-национална генеалогија на Охрид и Западна Македонија“ (Цветковски 2008: 9). Во следната поетска фаза, Петровски се инспирира од другите култури и цивилизации со кои доаѓа во допир и во своите стихови вградува елементи од неговите египетски сознанија и восхити (Сфинга), но и од фасцинацијата од турското поднебје и општо, од Ориентот (Босфорско завештание).

И во доменот на прозата Петровски ги следи истите координати како и во поезијата. Во почетокот неговите прозни дела се посветени на македонскиот човек од навидум идиличната рурална средина (во збирката раскази Време Литово и Аждерово и романот Девствена причесна), за потоа интензивно да се напојат со мотиви и инспирации од културните средини во кои престојувал по налог на дипломатска должност. На пример, романот Асхаровци ја обработува темата на исламот и религиската догма, тема која е релативно ретка во македонската проза. Романот ги осветлува судбините на неколкутемина млади луѓе од Балканот кои се образуваат на светскиот центар за исламска култура и наука, на универзитетот „Ал Асхар“ во Каиро. Впечатлив сегмент од прозното творештво на Петровски е и патописната проза (Горчлив австралиски патопис и Каирска магија), како и мемоарската проза (Бев амбасадор на две држави: анадолски дипломатски летопис). Трајан Петровски има голема преведувачка и антологичарска дејност и огромни заслуги за воспоставувањето културни контакти и размени на македонската со разни други светски култури, пред сè од земјите во кои и самиот престојувал.

Носител е на неколку значајни книжевни награди и признанија за поезија и проза, како: „Рациново признание“ за романот Асхаровци во 1987 г., „Григор Прличев“ за поемата Верување во Охрид во 1996 г., „Ванчо Николески“ за Здравица за потомците во 1995 и др. Добитник е на меѓународната книжевна награда „Златен Јупитер“ на градот Тосја (Турција) и на наградата „Св. Климент Охридски“ на градот Охрид за животно дело. (С. С.-Е.)

Повеќе

Автор

ТРАЈАН ПЕТРОВСКИ
31.I 1939, с. Арбиново, Охридско, - 28.III 2021, Скопје
современа книжевност
автор

Опус

И падина и гороцвет. 1964. Скопје: Култура (поезија); Опаленик. 1967. Скопје: Култура (поезија); Водици. 1969. Скопје: Мисла (поезија); Благослов на лебот. 1969. Скопје: Мисла (поезија); Дреновина. 1971. Скопје: ЖТП (поезија); Вовчето Киро. 1973. Скопје: Мисла (роман за деца); Ни ден ни гробница. 1974. Битола: Развиток (поезија); Горчлив австралиски патопис. 1974. Скопје: Современост (патопис); Убавото лице на планината. 1979. Скопје: Култура (поезија за деца); Говорот на селаните. 1979. Скопје: Наша книга (поезија); Време Литово и Аждерово. 1982. Скопје: Мисла (раскази); Запеј, запеј. 1982. Скопје: Детска радост (поезија за деца); Старо лозје. 1983. Скопје: Мисла (поезија); Сфинга. 1985. Скопје: Македонска книга (поезија); Девствена причесна. 1985. Скопје: Мисла (роман); Асхаровци. 1987. Скопје: Мисла (роман); Каирска магија. 1988. Скопје: Македонско дело (записи); Разговори со Прличев. 1989. Скопје: Македонска книга (позија); Житија караормански. 1989. Скопје: Култура (раскази); Заклетва за простодушните. 1991. Скопје: Македонска книга (роман); Анадолските ветрови. 1993. Скопје: Македонска книга (поезија); Дервишки прстен 1994. Скопје: Култура (роман); Непорабена месечина. 1994. Скопје: Мисла. (роман); Здравица за потомците. 1995. Скопје: Детска радост (роман за деца); Босфорско завештение. 1996. Скопје: Детска радост (поезија); Верување во Охрид. 1997. Скопје: Детска раадост (поема); Смалувањето на човекот. 1988. Скопје: Мисла (раскази); Живеам во Азија. 2000. Скопје: Детска радост (поезија); Беседења по дервишки. 2000. Скопје: Ѓурѓа (поезија); Саркофагот на македонската земја. 2001. Скопје: Штрк (роман); Озрачување на стварноста. 2002.Скопје: Лоза (записи); Пукнатина. 2005. Скопје: Матица македонска (поезија); Македонскиот фараон. 2005. Скопје: Детска радост (роман); Жезолот на Патријархот. 2006. Скопје: Макавеј (записи); Севселенски раскази. 2007. Скопје: Макавеј (дипломатски записи); Бела чума. 2008. Скопје: Макавеј (роман); Бев амбасадор на две држави: Анадолски дипломатски летопис. 2008. Скопје: Макавеј (мемоари); Амбисот. Жената. 2010. Скопје: Макавеј (поезија); Откривање на вечноста. 2011. Скопје: Матица македонска (записи); Црвоточина. 2011. Скопје: Матица македонска (роман); Каде со иднината. 2012. Скопје: Макавеј (поезија); Со кого можам да зборувам денес. 2012. Скопје: Матица македонска (поезија); Главата в торба. 2014. Скопје: Матица македонска (поезија); Кога ѕверот ќе дојде. 2017. Скопје: Т. Петровски (поезија); Јас и Црна Арапина. 2017. Скопје: Македонска реч (поезија); Задгробен разум. 2019. Скопје: Ад Вербум (документарна проза).

Библиографија

Младеновска-Лазаревска, Наташа. 2021. „Карактеристиките на автобиографското во книгата Бев амбасадор на две држави: Анадолски дипломатски летопис во: Автобиографскиот дискурс: книжевно-теориски импликации во македонски белетристички рамки (19 и 20 век). Докторска дисертација на Филолошки факултет „Блаже Конески“. https://flf.ukim.mk/ [пристапено на 1.10.2023 г.]; Поповски, Анте. 1993. „Преточување на сончевината“ во: Петровски, Трајан. Избор. Скопје: Мисла; Цветковски, Бранко. 1997. „Асхаровци или за една нова тема во нашата проза“ во: Петровски, Трајан. Асхаровци. Скопје: Мисла, стр. 378-382; Цветковски, Бранко. 2008. „Густите јазли на јатокот на животот: Кон поетскиот профил на Трајан Петровски“ во: Петровски, Трајан. Босфорско завештание. Битола: Микена, стр. 5-15.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

ТРАЈАН ПЕТРОВСКИ

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови