Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

Екстравагантноста и широката жанровска палета го прават Бошковски еден од најспецифичните автори во македонската книжевност.

македонски поет, раскажувач, есеист, преведувач и сликар.

Основно образование завршил во Крушево. Во 1954 г. завршил учителска школа во Битола. Неколку години работел како воспитувач во интернатот на О.У. „Никола Карев“ во Крушево, а потоа и како наставник по македонски јазик и музичко образование во селото Обршани. По доаѓањето во Скопје работел како новинар во „Радио Скопје“, „Вечерен репортер“, „Трудбеник“, „Вечер“ и „Телевизија Скопје“. Во 1969 г. најпрво дипломирал на Филозофскиот факултет во Скопје, на групата Историја на книжевностите на југословенските народи и народности, а потоа на истиот факултет студирал и филозофија. Бил член на ДПМ од 1965 г. Бил почесен член на Европската академија за литература и уметност, со седиште во Неапол, Италија.

Авторското книжевно дело на Јозо Бошковски се состои од збирки поезија, раскази, есеи, драми и текстови од областа на историјатаи филозофијата. Неговите дела се мелаж од една страна помеѓу лириката, епиката и драмата, а од друга помеѓу визуелното и книжевното.

Поетиката на Јозо Т. Бошковски често пати создава екстатични претстави кои го сликаат космичкиот поредок и се одликува со цврста втемеленост во македонскиот јазик, па создава и нови морфолошки облици, а најчесто ги обработува темите за цвеќето, сонцето, универзумот и космосот. На македонската книжевна сцена авторот дебитира со стихозбирката Бој со гадурија (1963). Она што прави оваа стихозбирка да се разликува од другите е присуството на митски наслојки и актуализацијата на фолклорното наследство, видливо уште во посветата, каде поетот се заблагодарува за „волшебнте везови“ и „чудните приказни“. Во овие стихови отсликано е целото зло што го снашло македонскиот народ преку симболичната фигура Гадурија, како и преку Црната Арапина. Веќе во Активен поет – говорник (1966) гледаме еден поет кој се разликува од својата поетска генерација, па пишува една поангажирана, колоквијална и актуелна лирика. Ова е една од првите стихозбирки на естрадна поезија во македонската книжевност, која ќе го одбележи и правецот на развој на понатамошната поетика на Бошковски. Неговото одвојување од доминантите струења во македонската книжевност во дадениот миг, е видливо и во наредното дело, Македонска трагедија (1966), каде Бошковски и нуди на читателската публика еден жанровски хибрид, во кој се прекршуваат драмското, лирското и епското. Во стихозбирката Цветовина за прв пат поетот не запознава со лајтмотивот и симбол на цветот, кој често се повторува и во понатамошната поезија, додека во Мудрости на сонцето – Знаја и крајните консеквенци тој во исто дело комбинира песни, есеи и цртежи. Подоцна Бошковски го објавува делото Биг бенг (1992), каде во истиот повез наоѓаме поезија, есеи, но и поетската драма „Императорот на злото“. Во ова дело е видливо пронижување на космолошкото и митолошкото низ поезијата во првиот дел, за тие да добијат и усидрување во историјата и филозофијата во есеите и драмата во вториот дел од книгата. Особено внимание за определување на поетиката на Јозо Бошковски заслужува стихозбирката Осветлен човек (1984), бидејќи носи подлабоко значење за неговото поетско дело и неговиот поетски опус. Стиховите „Осветлениот човек / не прави сенка во просторот / Осветлениот човек / својата сенка ја носи / во себе“ (Бошковски, 1994: 11) кои ја сочинуваат поемата „Осветлен човек“ од истоимената стихозбирка, со својата лапидарност и елиптичност можеби најдобро го синтетизираат зрелото поетско творештво на Јозо Бошковски.

Во доменот на поезијата за деца се истакнува стихозбирката Деца и цвеќиња и ѕвезди којасе состои од четири циклуси („Во најубавиот свет“, „Во светот на игрите“, „Детска љубов“ и „Во светот на мислите“). Низ поезијата за деца Бошковски го опева односот на децата кон природата (цвеќе, пеперутки, птици, пчели итн.) како и односот на децата кон игрите, кон адолесцентската љубов и зреењето на мислите на младиот човек.

Јозо Т. Бошковски е добитник на наградата Гран При на Средоземјето (Мадрид, 1980) и на многу други национални и меѓународни признанија. (Е.Л.)

Повеќе

Автор

ЈОЗО Т. БОШКОВСКИ
14. I. 1933, с. Острилци, Крушевско - 2. VIII. 2008, Скопје
современа книжевност
автор

Опус

Бој со гадурија. 1963. Скопје: Кочо Рацин (поезија); Активен поет – говорник. 1966. Скопје: Нов свет (поезија); Македонска трагедија: (фантасмагорија). 1966. Скопје: Наша книга (поетска драма); Цветовина. 1969. Скопје: Нов свет (поезија и цртежи); Мудрости на сонцето - Знаја - Крајни консеквенции - Ликови со цвет : (фантасмагорија) . 1976. Скопје : Нов свет (поезија, есеи и цртежи); Умиште - глава на вселената. 1990. Napoli : Accademia d'Europa (монографија); Вечна река. 1980. Скопје: Јозо Т. Бошковски (поезија); Чудотворниот конец на убавината. 1980. Скопје: Нов свет. (есеи); Деца и цвеќиња и ѕвезди. 1981. Скопје: Нов свет (поезија за деца); Осветлен човек. 1984. Скопје: Култура (поезија); Big Bang. 1992. Скопје: Нов свет (поезија и есеи); Лек против смртта. 1994. Скопје: Нов свет (поезија и есеи); Скопската овца. 1996. Скопје: Нов свет (раскази); Умонаут. 1998. Скопје: Нов свет (поезија); Откопување на историјата: Атлантида вистинската и Македонија - високоцветна Македонија. 1981, 1998. Скопје: Нов свет (историја и поезија); Триумф на материјата. 2000. Скопје : Нов свет (есеи) ; Верзумот, Метеорски дождови, Пирамидиум, Рев на празнината, Вечната сфинга - уметноста: (алетиологија): дианопоезија, диано(по)етика. 2002. Скопје: Нов свет (поезија); Приказничарот Бошко Јонов од Острилци. 2002. Скопје: Нов свет (монографија); Орфеј. 2004. Скопје : Нов свет (поезија); Насмеано сонце. 2006. Скопје: Нов свет (поезија); Нејасни сили: технологија на стравот : (разорување на царството на студот) : понерологија и детериција. 2002. Скопје : Нов свет (есеј и поезија); Скопскиот озон: растока. 2008. Скопје : Нов свет (поезија).

Библиографија

Ѓурчинов, Милан. 1994. „Јозо Т. БОШКОВСКИ: 60 и 46“ во Лек против смртта, Скопје: Нов свет; Мухиќ, Ферид. 1994. „Синтеза на ендемското и панспермичкото, Кон поезијата на Јозо Т. Бошковски“ во Лек против смртта, Скопје: Нов свет; Друговац, Миодраг. 1994. „Нова ерес Нервоизам (Јозо Т. Бошковски: „Биг бенг“, изд. Нов свет, Скопје, 1992)“ во Лек против смртта, Скопје: Нов свет.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

ЈОЗО Т. БОШКОВСКИ

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови