МИХАИЛ ШАТОЕВ, К.

Живот и дело

Публицист, раскажувач, патописец и преведувач.

Основното образование го завршил во родниот град, во Скопје го завршил машкото четирикласно училиште, а потоа бил учител во повеќе градови и села. Соработувал со голем број весници и списанија, студирал во Белград, а од 1913 г. се доселил во Софија. Бил близок до револуционерните кругови како соработник на Дамјан Груев и Гоце Делчев. Учителствувал во повеќе македонски градови и села. Соработувал со весниците Новини, Зорница, Крепост. Дел од неговото творештво го потпишал со псев...

Основното образование го завршил во родниот град, во Скопје го завршил машкото четирикласно училиште, а потоа бил учител во повеќе градови и села. Соработувал со голем број весници и списанија, студирал во Белград, а од 1913 г. се доселил во Софија. Бил близок до револуционерните кругови како соработник на Дамјан Груев и Гоце Делчев. Учителствувал во повеќе македонски градови и села. Соработувал со весниците Новини, Зорница, Крепост. Дел од неговото творештво го потпишал со псевдонимот М. К. Драгийски.

Шатоев е автор на повеќе книги раскази, како и на повеќе раскази и патописни објави во периодиката. Голем дел од неговите раскази, новели, романи и драмски раскази останале во ракопис. Како интелектуалец бил многу заинтересиран за училишното дело. Тој се залагал за отворање и на неделни училишта, покрај оние секојдневните, во кои луѓето кои не можеле поради каква било причина да следат настава, таму би можеле да станат полезни и за себе и за општеството. Тој бил цврсто уверен во потребата од вакви училишта, бидејќи знаењето може да се распространува единствено преку писменоста. Ваквите мисли недвосмислено зборуваат за интелектуалните капацитети на Шатоев и за неговиот просветителски дух.

Во еден од патописите објавени во весникот Новини од 1891 г., Шатоев дал податоци за местополжбата на градот Радовиш, неговата топографија и хидрографија, за населението, фолклорните обичаи, етнографијата, јазикот, црковното и училишното дело, занаетите, облеката на населението итн. Всушност, Шатоев ни ја дал општата состојба на населението, од кое голем дел живеело на работ на сиромаштијата и гладувањето.

Во однос на расказите, Шатоев најчесто ни ја претставува сликата на македонските села и градови, на нивните жители и нивниот живот. Забележителни се описите на менталитетот на луѓето кои страдале од незнаење и простодушност, опишани со сите човечки мани и недостатоци. Исто така, впечатливи се портретирањата на женските ликови врз кои го градел своето целокупно прозно творештво. Во него ги коментирал душевните состојби на девојките и жените под ропство, без разлика дали станувало збор за девојката Рајна од Избавена или искрена љубов, бабата Митра и убавата Милка од Милка, Тина од „Една верна жена“ итн.

Во творештвото на Михаил К. Шатоев е опишан секојдневниот живот на граѓаните и селаните, испреплетен со најразлични обичаи и верувања, односно со битови слики, со романтични претстави на храбрите жени и со психолошки портретирања на главните јунаци. (С. К.)