КОНСТАНТИН (ДИНКАТА, ДИНКО) и КИРЈАК ДРЖИЛОВЕЦ,

Живот и дело

Видни претставници на македонската интелигенција од средината на XIX век.

 Браќата се познати и како фамилија ДРЖИЛОВИЧ, просветители, печатари, книжевници.

Потекнувале од богато трговско-занаетчиско семејство. Животните патишта на браќата Држиловци се испреплетени. Тие постојано настапувале како најблиски соработници. Во младите години, Константин се школувал во Мелник и Атина, каде што се образувал и Кирјак. Кон средината на XIX век, двајцата успеале да добијат дозвола за отворање печатница во Солун, која во прво време работела како грчка типо...

 Браќата се познати и како фамилија ДРЖИЛОВИЧ, просветители, печатари, книжевници.

Потекнувале од богато трговско-занаетчиско семејство. Животните патишта на браќата Држиловци се испреплетени. Тие постојано настапувале како најблиски соработници. Во младите години, Константин се школувал во Мелник и Атина, каде што се образувал и Кирјак. Кон средината на XIX век, двајцата успеале да добијат дозвола за отворање печатница во Солун, која во прво време работела како грчка типографија. Подоцна во неа се печателе и словенски книги, но со грчки букви. Соработувале со весникот Цариградски вестник, а биле и дистрибутери на весниците Дунавски лебед и Македонија ширум Македонија. Константин е познат и како татко на просветителите и публицисти Славка и Георги Динкови.

Двајцата браќа одиграле видна улога во јавниот, општествениот и културниот живот во Солун во средината на XIX век. Кирјак одржувал блиски врски со Димитрија Миладинов, кому му пратил извесен број запишани народни песни, а на Кузман Шапкарев му пратил пакет со 31 книга. Во Солун зел активно учество во работата на Солунската општина, а во 1865 г. од солунската царина ослободил 65 примероци од Зборникот на Миладиновци.

Во печатницата на Држиловци, со потенцирање на улогата на Кирјак во работата, се отпечатени 12 книги со грчко писмо, оригинални дела и преводи: Етика на Константинос Кумас (1852); Служба на преподобна и мироточива Теодора Солунска (1853); Природниот закон или природните основи на етиката од Константин Франсоа Волнеј, во превод на Константинос Пандедекас (1854) и др. Меѓу печатените објави, за нас се особено интересни Канонаме за селата битолски санки закон за чифлигарите и чифчиите што сет под по'ела Битолска (1851) и Кониковското евангелие во превод на Павел Божигропски (1852). Канонамето е напишано на битолски говор, додека, пак, Кониковското евангелие „на чист македонски народен јазик карактеристичен за јужните македонски говори“. Овие книшки се важни за македонската дијалектологија, и воопшто за развојот на македонскиот јазик низ вековите. Интересно е што на насловната страница на Кониковското евангелие стои забелешката: „Стампа Кирјакова Дарзилен“.

Од Константин се зачувани четири писма упатени до Зографскиот манастир и повеќе писма до Стефан Верковиќ, во кои се опишува културната, јазичната и образовната состојба во Македонија. Тој е автор на песните „Благодателна“ и „До отечеството“ напишани во 60-тите години на XIX век. Во нив се воспевааат славните Александар и Филип, поттикнувајќи пофалби кон татковината, богата со храбри и умни синови. Скромните стихови се напишани во духот на времето, налик на оние на Јордан Хаџи Константинов – Џинот. Тие се производ на просветителството, со морализаторска содржина, со благ призвук на неокласицизмот, но и на романтизмот. Иако се со мала уметничка вредност, нивната појава е од особено значење за македонската книжевна историја. (С. К.)