Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

„Не за фаленје ке кажа, оти није Македонциве од натурата не сме дарујани да валиме, и не валиме кон назад, кон мрак, а, напротив, наш отличен белег бил и је: бистрина на умот, лјубов кон науката и кон друзи трговски завзиманја“

Просветен деец, општественик, публицист.

Се школувал во Охрид и Атина, а работел во училиштата во Одрин и Битола. Во Софија (1855), заедно со Коста Групче, Наум Евро и Васил Карајовов, го основале Тајниот македонски комитет (ТМК). Поради ширењето на идеите за одделна македонска народност, за воведување македонски јазик во училиштата и за обновување на Охридската архиепископија, меѓу другото, Комитетот бил растурен од бугарските власти, по што Попов емигрирал во Белград. По смртта на Коста Групче, во 1909 г. станал главен редактор на весникот Цариградски гласник.

Слично како Коста Групче, Т. Попов заземал видно место во македонскиот културен и општествен живот.

Во барањата за создавање книжевен македонски јазик, во едно писмо упатено до Деспот Баџовиќ, Попов ја истакнал потребата од македонски филолози кои требало да состават македонски речник и „кои да может да се завземеет со овај важен вопрос т.ј. да ни составеет граматика и други најнужни учебници, барем за основните училишча“. Позната е неговата реченица: „Да не се лажиме, Деспоте, националниот дух у Македониа до такво дередже денеска је стигнал, штото и сам Исус Христос ако слезит от небоно неможит да го уверит Македонеца, оти је блгарин или србин, освен оние Македонци у кои веке пропагандата блгарска се имат вкоренено“.

Попов е автор на брошурата Кој е крив (1887), во која дал општ преглед на општествено-политичката, црковната и просветно-културната состојба во Македонија во XIX век. Како што постојано истакнувал, самиот тој се обидувал да пишува на јазик својствен за Македонците, полемизирајќи со неговите идеолошки противници. Наведувајќи ги проблемите со кои се соочувала македонската интелигенција од тоа време, тој ќе истакне: „Не за фаленје ке кажа, оти није Македонциве од натурата не сме дарујани да валиме, и не валиме кон назад, кон мрак, а, напротив, наш отличен белег бил и је: бистрина на умот, лјубов кон науката и кон друзи трговски завзиманја“. Малата брошура во ракопис и зачуваната кореспонденција се од особена важност за историјата на македонскиот јазик и култура. (С. К.)

Повеќе

Автор

ТЕМКО ПОПОВ
1855, Охрид - 1929, Охрид
преродбенска книжевност
автор автор

Опус

Кој је крив (без датум и место, најверојатно во 1887 г.) („Темко Попов, ‘Кој је крив’“. Документи за борбата на македонскиот народ за самостојност и за национална држава, Том I. Скопје: Универзитет „Кирил и Методиј“,стр. 283-287); „Темко Попов до Деспот Баџовиќ“. 1981. Документи за борбата на македонскиот народ за самостојност и за национална држава, Том I. Скопје: Универзитет „Кирил и Методиј“,стр. 278-279.

Во ракопис: Материјали што се чуваат во: Народната библиотека во Белград (фонд „Јован Хаџи Васиљевић“); во Државниот архив на Србија (Министарство иностраних дела, фонд „Политичко оддељење“; Ф. V).

Библиографија

Ристовски, Блаже. 2001. Сознајби за јазикот, литературата и нацијата. Скопје: МАНУ; Стаматоски, Трајко. 1978. „Поглед на јазикот во статијата ‘Кој е крив’ на Темко Попов. Литературен збор бр. 2, стр. 45-50; Стаматоски, Трајко. 1996. „Писмото од Темко Попов до Деспот Баџовиќ од 1888 како документ за историјата на македонскиот јазик“. Македонскиот јазик во XIX век (зборник). Скопје: Филолошки факултет, стр. 173-182; Џамбазовски, Климент. 2006. Културно-општествените врски на Македонците со Србија во текот на XIX век (второ дополнето издание). Скопје: ИНИ.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

ТЕМКО ПОПОВ

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови