Енциклопедија на македонската книжевност

Живот и дело

Првиот роман на Најческа – Пеперуга со натопени крилја, објавен во 1969 г., а напишан две години порано, се смета за прв роман од жена авторка објавен на стандардизиран македонски јазик.

Романсиерка, раскажувачка и поетеса. Средното образование и Правниот факултет ги завршува во Скопје. Во периодот од 1959 до 1969 г. работи како асистентка на Економскиот факултет на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, а потоа како новинарка во разни весници и списанија. Пишува и објавува од својата ученичка возраст. Нејзиниот прв расказ е отпечатен во сп. Иднина во 1950 година. Член е на Друштвото на писателите на Македонија од 1969 година. Преведува од руски јазик. Во 2011 г. издавачката куќа „Дијалог“ од Скопје објавува шесттомно издание на нејзини Избрани дела. Доминанта во творечкиот опус на Најческа е реалистичниот роман. Првиот роман, Пеперуга со натопени крилја, обработува мотив на љубов која е во судир со општествените конвенции. Тоа е приказна за млада жена врз која се надвиснуваат тегобните страни на љубовните врски: несреќна прва љубов, влетување во брак без вистинска поврзаност, страсно тајно вљубување, излудувачка љубомора... Иако приказната се одликува со недоволно вешти премини, психолошките превирања на главната хероина, која воедно е и нараторка, му обезбедуваат кохерентност на романот. Впечатливо реалистичниот приказ на нејзините емотивни бранувања се испреплетува со воздржана критика на малограѓанштината, патријархатот и лажниот морал. Реалистичката поетика на Најческа се препознава и во следниот роман за деца и млади, Друга мајка, кој претставува суптилна слика на трагиката на скопскиот земјотрес. Приказната ја раскажува дванаесетгодишно девојче, кое во земјотресот ја губи мајка си. Нејзиното семејство, малечката сестричка и таткото се во длабока тага, која постепено почнуваат да ја надминуваат откако ќе се зближат со жената, за која подоцна се открива дека била блиска пријателка на нивната мајка. Крстопати е роман во чие средиште е поставено едно современо семејство, со посебен акцент врз проблемите со кои се судираат помладите генерации и врз перипетиите во машко-женските односи. Во романот Омраза – длабоко авторката обработува тема на национализам и нетрпеливост преку сликата на склучен брак меѓу Германец и Македонка, кој не може да опстои во германската средина, односно во семејство во кое традициите на нацизмот се неискоренливи. Младата жена останува без своето семејство, што ја одведува во душевна болница, но сепак успева да ја надмине болеста откако ќе воспостави конекција со својот син. Романот Доживотна јамка се фокусира на општествените аномалии што се појавуваат во времето на Информбирото и ги опишува страдањата и распаѓањата на човечките судбини под влијание на идеолошко-политичките премрежиња. Во романот Куќа на езеро се проследува упорноста и истрајноста на една жена при остварувањето на нејзината опсесивна желба да има куќа на езерскиот брег. Реалистичниот приказ на општественото милје опфаќа многу нијанси на современите појави, како што се бирократијата и корупцијата, недоличните соседски односи, нечесноста на работниците, но и амбивалентниот однос на семејството кон пројавената желба и амбиција на сопругата, односно мајката. Во сите свои романи Најческа низ оптиката на жени нараторки, најчесто во јас-форма, проследува суптилни аспекти на животот на жената, пишувајќи за семејните односи, за бракот и мајчинството, и најмногу од сè, за понорите на женската психологија, така што за нејзината проза може да се рече дека „припаѓа на т.н. ‘женска литература’, но не со нејзините црно-бели шематизирани решенија, туку со чувство за мерка и осет за своевидна справедливост“ (Сталев 2011: 7). И во прозата и во поезијата, Најческа гради ангажиран однос кон појавите што ги обработува во своето писмо и секаде пред читателот поставува одредени етички дилеми. (С. С.-Е.)

Повеќе

Автор

ДРАГИЦА НАЈЧЕСКА
28.III 1933, Прилеп -
современа книжевност
автор

Опус

Пеперуга со натопени крилја. 1969. Скопје: Мисла (роман); Раскази. 1979. Скопје: Наша книга (раскази); Друга мајка. 1979. Скопје: НИО „Студентски збор“ (роман); Неспокој. 1988. Скопје: НИО „Студентски збор“ (поезија); Крстопати. 1995. Скопје: Наша книга (роман); За глувчето, мачките, за мечките, рипчињата, зајачињата, лисичињата и ... дечињата. 1997. Охрид: Летра (раскази за деца); Омраза – длабоко. 1998. Скопје: Гоце Делчев (роман); Доживотна јамка. 2004. Скопје: Нова наша книга (роман); Вратете ми го сонот. 2005. Скопје: Нова наша книга (поезија); И крв и смрт и надеж. 2015. Скопје: Фондација Македоника (поезија); Куќа на езеро. 2018. Скопје: авторско издание (роман); Распетие на душите. 2019. Скопје: авторско издание (поезија); Потрага по скриеното. 2020. Скопје: авторско издание (раскази).

Библиографија

Манојлов, Панде, 2019. „Во потрага по сродни души“, во: Најческа, Драгица: Распетие на душите. Скопје: авторско издание, стр. 7-8; Сталев, Георги. 2011. „Творештво кое открива хоризонти за поубава иднина на човештвото“, во: Најческа, Драгица: Пеперуга со натопени крилја; Друга мајка. Скопје: Дијалог (Едиција Избрани дела), стр. 5-8; Сталев, Георги. 2011. „Роман што се чита ‘на еден здив’“, во: Најческа, Драгица: Омраза – длабоко. Скопје: Дијалог (Едиција Избрани дела), стр. 5-7; Смилевски, Гоце. 2023. „Кон јубилејот на Драгица Најческа“, во Стожер бр. 149(4/2023). Скопје: ДПМ, стр. 32-33; Ќорвезироска, Оливера. 2018. „Романескното лице на јубилеите" (Драгица Најческа: „Куќа на езеро". Скопје 2018), Стожер, бр. 129, стр. 35.

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови

ДРАГИЦА НАЈЧЕСКА

Живот и дело

Опус

Библиографија

Контакт

Поважни линкови