БИТОЛСКИ ТРИОД

Опис на делото

Средновековен книжевен ракопис пишуван на почетокот на XII век. Еден од најзначајните споменици од редакцискиот период. Содржи 101 пергаментен лист, напишани со кирилско старословенско писмо, со чести глаголски вметнувања. Пишуван е од еден книжевник, Георги Граматик , од постара глаголска предлошка што му припаѓала на поп Георги од с. Вапа. Според правописните и јазичните особености се констатира дека ракописот е произлезен од Охридската книжевна школа. Според содржинската структура претставува посен триод. Во поглед на својот состав е доста оригинален и архаичен, при што значајно се разликува од останатите познати триодни ракописи. Службите се доста кратки и најчесто содржат само канони без вечерни и утрински стихири, без часови, паримии, па дури и без соодветни упатства од типикот. Текстот започнува со службите од четвртокот на првата седмица и завршува со шестата седмица од Велигденскит пост. Покрај преводните химнографии од византиските црковни писатели, застапени се и оригинални химнографии на Константин Презвитер, чиешто име се открива преку уникатниот акростих, како и најстар препис од словенскиот превод на Великиот канон на Св. Андреј Критски. На маргините од ракописот се наоѓаат 22 записи од книжевникот, од кои еден е глаголски (л.185), а на л.26 и л.107 се наоѓаат уште две белешки додадени од подоцнежна рака. Ракописот е значаен и од музиколошки аспект, бидејќи во него се зачувани траги од екфонетски знаци, наследени од византиската музичка традиција како и реткиот музички знак тита. Битолскиот триод во 1898 г. е донесен во Бугарското трговско претставништво во Битола заедно се некои други словенски и грчки ракописи од околните села. Подоцна, во 1907 г. таму го пронашол Јордан Иванов. Ракописот е именуван според местото каде што е пронајден, а во науката се среќава и како Кичевски триод, според местото каде што се претпоставува дека е напишан. Се чува во библиотеката на Бугарската академија на науките во Софија, сигн.  №38.   (С. П.-Ѓ.)