СЛОВО ЗА ПРЕВОДОТ

Опис на делото

Искажување со книжевно-теоретски погледи на св. Константин-Кирил Филозоф за словенскиот богослужбен и книжевен превод, во својство на Предговор кон првиот текст преведен на кодифицираниот старословенски јазик – Изборното евангелие. Се претпоставува дека овој состав настанал уште во 862 година во Солун, при подготовките за сесловенската просветителска мисија во Велика Моравија. Постојат и други доволно неаргументирани мислења дека книжевниот состав бил самостоен трактат за настанувањето на словенскиот превод, а му се припишува на други автори – како на св. Методиј Солунски, на Јоан Егзарх во Преславскиот книжевен центар, и сл. Според зачуваниот фрагментарен препис од составот јасно се согледува дека при првиот словенски превод св. Константин-Кирил го користел како основа византискиот новозаветен библиски текст, на кого му приоѓал аналитично и прагматично. Овој исклучително учен филолог со широк формат ѝ дал предност на прагматичната творечка ситуација, имајќи ја предвид различната изворна природа и структура на византискогрчкиот наспроти старословенскиот јазик. Затоа и сосема одлучно ги нарушувал актуелните филолошки догми, откажувајќи се од основниот принцип на „точен“ (буквален) превод и не сметајќи го таквиот преводен пристап за еретичко отстапувања од библискиот или од богослужбениот оригинал. Оправдувањето за сопствениот „креативен“ пристап го нагласувал во творечкиот резон дека меѓу преведениот и оригиналниот текст требало да има единство во содржината и во смислата, додека пак, дистинкциите по форма биле суштествена неопходност. Творбата е зачувана преку фрагментарен препис во познатиот Македонски (Гилфердингов) кирилски лист , вообичаено датиран од XI век (а според методологијата за датирање на Владимир Мошин, би требало да потекнува од X век). Пишуван е со кирилично старословенско писмо и со македонска јазична редакција. Го пронашол Александар Гилфердинг во Македонија. Се чува во Санкт Петербург, библлиотека на Руската академија на науките, сигн. 24.4.16 – збирка на Срезневски бр. 63. (И.В.)